Eτήσιος πληθωρισμός 70% και τουρκική λίρα προς το 15 για τον «Διαμεσολαβητή»

 Το στοίχημα του Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν ότι η Τουρκία θα μπορούσε να ξεπεράσει τον πληθωρισμό και το συναλλαγματικό σοκ με χαμηλά επιτόκια και αποθεματικά έχει καταρρεύσει, αφού οι επιπτώσεις από τον πόλεμο στην Ουκρανία άφησαν την οικονομία μοναδικά ευάλωτη στην εκτίναξη των τιμών της ενέργειας.

Μόνο ο λογαριασμός εισαγωγής φυσικού αερίου της Τουρκίας αναμένεται να εκτιναχθεί στα 40 δισεκατομμύρια δολάρια φέτος, διπλάσιο του εκτιμώμενου κόστους του πέρυσι, δήλωσε στο Reuters κυβερνητικός αξιωματούχος και δύο σύμβουλοι του κλάδου.

Αυτή η τιμή ξεπερνά τα 18 δισεκατομμύρια δολάρια σε καθαρά επίσημα συναλλαγματικά αποθέματα της Τουρκίας και επιδεινώνεται μόνο από τις τιμές του πετρελαίου και των σιτηρών που έχουν εκτοξευθεί καθώς η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία μπήκε στην τρίτη εβδομάδα, επιφέροντας κυρώσεις στη Μόσχα και επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία.

Οι οικονομολόγοι ενισχύουν τώρα τις προβλέψεις για μεγάλο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών και ετήσιο πληθωρισμό έως και 70% αυτή την άνοιξη, καθώς η πολιορκημένη τουρκική λίρα διολισθαίνει προς το 15 (δολάριο) – περίπου το ήμισυ της αξίας της αυτήν την περίοδο πέρυσι. 

Για τη μεγάλη αναδυόμενη οικονομία της αγοράς που εισάγει σχεδόν όλες τις ενεργειακές της ανάγκες, είναι ένα δεύτερο συνεχόμενο σοκ μετά την ώθηση του Ερντογάν για μειώσεις των επιτοκίων που πυροδότησε μια νομισματική κρίση τον Δεκέμβριο που οδήγησε τον πληθωρισμό στο 54% και συγκλόνισε τα νοικοκυριά.

Η κυβέρνησή του κατάφερε να σταθεροποιήσει τη λίρα και να ανακτήσει κάποια εμπιστοσύνη τον Ιανουάριο με έναν συνδυασμό δαπανηρών παρεμβάσεων στην αγορά και προστασίας των καταθέσεων. Αλλά αυτό τελείωσε όταν άρχισε η εισβολή και η λίρα έκτοτε έχει πέσει 6%.

“Η κυβέρνηση εργάζεται για ορισμένα μέτρα ελάφρυνσης, συμπεριλαμβανομένης της φορολογικής ελάφρυνσης, αλλά οι επιπτώσεις μπορεί να είναι περιορισμένες επειδή οι επιπτώσεις από τον πόλεμο γίνονται αισθητές… ειδικά στον πληθωρισμό”, είπε ο αξιωματούχος, ζητώντας να διατηρήσει την ανωνυμία του.

Το γραφείο του Ερντογάν δεν σχολίασε αμέσως πώς θα αντιμετωπίσει το ενεργειακό σοκ και εάν αυτό ανατρέπει την υπάρχουσα οικονομική πολιτική. Ο υπουργός Οικονομικών Νουρεντίν Νεμπάτι είπε ότι η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να καταπολεμήσει την αύξηση των τιμών ως προτεραιότητα και να παρακολουθεί τους κινδύνους από τη σύγκρουση.

Σύμφωνα με συνεντεύξεις με τέσσερις Τούρκους αξιωματούχους, οι αρχές ανησυχούν όλο και περισσότερο κάθε μέρα ότι οι επιπτώσεις του πολέμου αυξάνονται ότι το ανορθόδοξο καθεστώς πολιτικής που υιοθέτησε ο Ερντογάν το φθινόπωρο είναι αδύναμο.

Ενόψει των στενών εκλογών, ο πρόεδρος στοιχημάτιζε ότι η μείωση των επιτοκίων στο 14% θα τονώσει τις εξαγωγές και θα δημιουργούσε αρκετό ξένο εισόδημα, συμπεριλαμβανομένου του τουρισμού, για να αντιστρέψει τα χρόνια εμπορικά ελλείμματα. Αυτό με τη σειρά του αναμενόταν να σταθεροποιήσει τη λίρα και τελικά να μειώσει τον πληθωρισμό. 

Αλλά αυτό φαίνεται απίθανο τώρα, ειδικά δεδομένης της μεγάλης εξάρτησης της Τουρκίας από τη ρωσική ενέργεια, το εμπόριο και τους παραθεριστές.

“Αυτό που είδαμε χτυπά στην καρδιά του νέου οικονομικού μοντέλου της Τουρκίας. Η εξισορρόπηση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών ήταν στο επίκεντρό του, αλλά τώρα αυτό είναι εντελώς αδύνατο φέτος”, δήλωσε ο Roger Kelly, επικεφαλής περιφερειακός οικονομολόγος στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης .

«Οι επιπτώσεις από την Ουκρανία είναι… ιδιαίτερα κακές για την Τουρκία, δεδομένου ότι προσπαθούσε να ελέγξει τον πληθωρισμό χωρίς αύξηση των ποσοστών», μια πολιτική που θα μπορούσε να επανεξεταστεί, πρόσθεσε. «Οι αρχές έχουν λίγες επιλογές που απομένουν και πρέπει να αφήσουν τη λίρα να υποτιμηθεί κάπως, αλλά όχι τόσο ώστε να βλάψει την εμπιστοσύνη».

Η Τουρκία είναι το μόνο μέλος του ΝΑΤΟ που αντιτίθεται στις κυρώσεις στη Ρωσία, παρόλο που χαρακτήρισε την εισβολή απαράδεκτη, και φιλοξένησε την Πέμπτη την πρώτη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της Ρωσίας και της Ουκρανίας από την έναρξη της σύγκρουσης. 

Η μακροχρόνια αποστροφή του Ερντογάν για τα υψηλά επιτόκια και την επιρροή στη νομισματική πολιτική έχει ωθήσει τις πραγματικές αποδόσεις της Τουρκίας σε αρνητικό 40%, μια κόκκινη σημαία για τους επενδυτές και τους αποταμιευτές, δεδομένου ότι τα καθαρά αποθέματα της κεντρικής τράπεζας άγγιξαν το χαμηλό των δύο δεκαετιών τον Ιανουάριο.

Το εμπορικό έλλειμμα εκτινάχθηκε στα 18 δισεκατομμύρια δολάρια το πρώτο δίμηνο του έτους, λόγω της αύξησης κατά 212% στα 17 δισεκατομμύρια δολάρια των εισαγωγών ενέργειας. Η επιτάχυνση ήρθε μετά από ένα έτος κατά το οποίο το ενεργειακό κόστος είχε ήδη αυξηθεί κατά 75% από το 2020.

Τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια με τη Ρωσία και άλλους προμηθευτές που έληξαν και δεν έληξαν πλήρως σήμαιναν ότι η BOTAS, ο κρατικός εισαγωγέας, έπρεπε να αγοράσει ακριβότερο φυσικό αέριο από τις αγορές spot, δήλωσε ο Gokhan Yardim, συνεργάτης της συμβουλευτικής εταιρείας ATG gas.

Η Τουρκία απελευθερώνει εισαγωγές spot με δύο μήνες καθυστέρηση, αλλά τα στοιχεία δεξαμενόπλοιων της Refinitiv δείχνουν ότι παρέμειναν σταθερές τον Μάρτιο. Η κεντρική τράπεζα πούλησε ρεκόρ σκληρών νομισμάτων στη BOTAS τον περασμένο μήνα για να καλύψει τις ελλείψεις της. 

Οι τιμές του πετρελαίου εν τω μεταξύ εκτοξεύτηκαν στα 130 δολάρια το βαρέλι αυτή την εβδομάδα, διπλάσιο από το χαμηλό του Δεκεμβρίου, επιβαρύνοντας το εμπορικό έλλειμμα της Τουρκίας που συνήθως αυξάνεται κατά 5 δισεκατομμύρια δολάρια για κάθε άνοδο του αργού κατά 10 δολάρια. Το κόστος του πετρελαίου έχει αυξηθεί περισσότερο σε λίρες από ό,τι στα περισσότερα νομίσματα των αναδυόμενων αγορών. 

Ένας δεύτερος Τούρκος αξιωματούχος είπε ότι οι δαπάνες για το έλλειμμα ήταν πιθανότατα ο καλύτερος τρόπος για να ανακουφιστεί η πίεση στον πληθωρισμό και το νόμισμα.

«Το κόστος των εισαγωγών ενέργειας έχει ήδη ξεπεράσει τους κυβερνητικούς στόχους και οι αυξήσεις των τιμών πλήττουν τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό», είπε ο αξιωματούχος. “Ίσως να ανακαλέσουμε έναν συμπληρωματικό προϋπολογισμό. Πρέπει να διατηρήσουμε τη συναλλαγματική ισοτιμία σταθερή.”

Οποιαδήποτε υποτίμηση της λίρας μπορεί να επηρεάσει τα δημόσια οικονομικά και τα αποθεματικά της κεντρικής τράπεζας μετά την εισαγωγή ενός συστήματος προστασίας των καταθέσεων από την Άγκυρα τον Δεκέμβριο που προσέλκυσε 550 δισεκατομμύρια λίρες (37 δισεκατομμύρια δολάρια).

Η κυβέρνηση εξακολουθεί να προβλέπει ότι το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων θα επιδεινωθεί ελαφρά στα 18,6 δισεκατομμύρια δολάρια φέτος, ενώ η τελευταία δημοσκόπηση του Reuters το βλέπει στα 29 δισεκατομμύρια δολάρια. 

«Είμαστε παγιδευμένοι σε μια από τις χειρότερες κρίσεις με μια εύθραυστη οικονομία», έγραψε στο Twitter ο Χακάν Κάρα, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της κεντρικής τράπεζας. «Δεν βρισκόμαστε σε πόλεμο, αλλά βομβαρδιζόμαστε από πέντε πλευρές: εξωτερικό εμπόριο, τουρισμός, ασφάλιστρα κινδύνου, τιμές ενέργειας και τροφίμων».