Ετήσια Επισκόπηση ΕΕ για Απασχόληση και Κοινωνική Κατάσταση – Επένδυση στο ανθρώπινο κεφαλαίο

Οι χώρες που παρέχουν υψηλής ποιότητας απασχόληση και αποτελεσματική κοινωνική προστασία και επενδύουν στο ανθρώπινο κεφάλαιο αποδεικνύονται ανθεκτικότερες στις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης. Αυτή είναι μία από τις κύριες διαπιστώσεις της επισκόπησης για την απασχόληση και τις κοινωνικές εξελίξεις του 2012, η οποία εξέτασε τις συνέπειες της κρίσης. Η επισκόπηση επισημαίνει την ανάγκη επένδυσης στην ανάπτυξη και διατήρηση των κατάλληλων δεξιοτήτων για το ανθρώπινο δυναμικό, ώστε να υποστηριχθεί η παραγωγικότητα, καθώς και την πρόκληση αποκατάστασης της σύγκλισης μεταξύ των κρατών μελών.

Στην επισκόπηση αναλύθηκαν τα διδάγματα από την κρίση και διαπιστώθηκε ότι οι αρνητικές συνέπειες στην απασχόληση και τα εισοδήματα ήταν μικρότερες για χώρες με ανοιχτές και λιγότερο κατακερματισμένες αγορές εργασίας καθώς και σε χώρες που επενδύουν περισσότερο στην στη διά βίου μάθηση. Στις χώρες αυτές, οι παροχές για την αντιμετώπιση της ανεργίας καλύπτουν μεγάλο αριθμό ανέργων, συνδέονται με την ενεργοποίηση και λαμβάνουν υπόψη τους οικονομικούς κύκλους.

Η Marianne Thyssen, Επίτροπος Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων, Δεξιοτήτων και Κινητικότητας Εργατικού Δυναμικού, δήλωσε: «Η δημιουργία απασχόλησης αποτελεί επιτακτικό καθήκον, το οποίο επιβάλλεται όλο και εντονότερα από τις συνέπειες της κρίσης. Η εν λόγω επισκόπηση διαπιστώνει την αναγκαιότητα υλοποίησης διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και μέτρων για την ενίσχυση της κατανάλωσης και της ζήτησης. Χρειαζόμαστε περαιτέρω επενδύσεις στον άνθρωπο, για την καλύτερη εκπαίδευση, κατάρτιση και ενεργοποίηση των Ευρωπαίων για την αγορά εργασίας. Η επενδυτική επίθεση της Επιτροπής Γιούνκερ θα συμβάλει στην επίτευξη πραγματικής και ουσιώδους αλλαγής στους κρίσιμους αυτούς τομείς».

Η επισκόπηση επισημαίνει ότι αρκετά κράτη μέλη κινούνται σταδιακά προς ένα μοντέλο επενδύσεων με επίκεντρο την κοινωνία,  το οποίο ενισχύει τις δυνατότητες των πολιτών καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους και υποστηρίζει την ευρύτερη συμμετοχή στην αγορά εργασίας. Κατά το παρελθόν, μεταρρυθμίσεις που είχαν ως στόνο την είσοδο περισσότερων γυναικών και ηλικιωμένων στην αγορά εργασίας συνέβαλαν στη διατήρηση των ποσοστών απασχόλησης στην Ευρώπη. Αυτό επιβεβαιώνει την ανάγκη να συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και να εκσυγχρονιστεί η κοινωνική προστασία.

Καλύτερες δεξιότητες αλλά και καλύτερες θέσεις απασχόλησης

Ενόψει της γήρανσης και της μείωσης του πληθυσμού της ΕΕ, η επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο είναι σημαντική για να ενισχυθεί η παραγωγικότητα και να εξασφαλιστεί η μελλοντική ανάπτυξη με περισσότερες θέσεις εργασίας και χωρίς αποκλεισμούς. Η επισκόπηση υπογραμμίζει ότι η αποτελεσματική επένδυση σε ανθρώπινο κεφάλαιο απαιτεί όχι μόνο την εκπαίδευση και κατάρτιση στις κατάλληλες δεξιότητες, αλλά και τη διαμόρφωση κατάλληλων πλαισίων για να μπορούν οι πολίτες να διατηρούν, να αναβαθμίζουν και να αξιοποιούν τις δεξιότητες αυτές καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Στο πνεύμα αυτό, χρειάζεται να αναπτυχθούν κατάλληλες πολιτικές για να αποφευχθεί η απώλεια ανθρώπινου κεφαλαίου λόγω αδρανοποίησης και υπο-αξιοποίησης του δυναμικού απασχόλησης των πολιτών.

Από την άλλη, η αύξηση της διάθεσης εξειδικευμένου ανθρώπινου κεφαλαίου πρέπει να συνοδεύεται από την αύξηση στην παροχή ποιοτικών θέσεων εργασίας, έτσι ώστε να διαμορφωθεί ένα παραγωγικότερο εργατικό δυναμικό. Με βάση τις μελλοντικές προκλήσεις και ευκαιρίες, η επισκόπηση επισημαίνει ότι οι αλλαγές που βρίσκονται σε εξέλιξη και συνδέονται με την τεχνολογική εξέλιξη, την παγκοσμιοποίηση, τις δημογραφικές αλλαγές και την πράσινη οικονομία θα πρέπει να προσφέρουν ευκαιρίες για τη δημιουργία υψηλής ποιότητας απασχόλησης – μπορεί όμως παράλληλα να συμβάλουν στην εξαφάνιση κάποιων θέσεων εργασίας και να οδηγήσουν σε μεγάλες μισθολογικές διαφορές. Επομένως, χρειάζονται πολιτικές που θα στηρίζουν τη διά βίου κατάρτιση, θα βελτιώνουν την υποστήριξη ανεύρεσης εργασίας και τον κοινωνικό διάλογο ενώ θα ενθαρρύνουν και θα υλοποιούν καινοτόμες λύσεις.

Αποκατάσταση της σύγκλισης

Τέλος, η επισκόπηση υπογραμμίζει, ότι η αποκατάσταση της σύγκλισης αποτελεί ένα ακόμη σημαντικό καθήκον, μετά τα έτη της κρίσης, ιδίως όσον αφορά τα κράτη μέλη της ΕΕ-15 στον νότο και την περιφέρεια. Η απόκλιση λόγω της κρίσης δεν οφείλεται μόνο στο μέγεθος του οικονομικού πλήγματος αλλά και σε διαρθρωτικές ανισορροπίες που υπήρχαν ήδη πριν από την κρίση στις περισσότερες από τις πληττόμενες χώρες, όπως η χαμηλή παραγωγικότητα, η έλλειψη επενδύσεων σε ανθρώπινο κεφάλαιο, οι αδυναμίες στον τραπεζικό τομέα και η υπέρμετρη διόγκωση του τομέα των ακινήτων και των συστημάτων πρόνοιας. Η επισκόπηση συμβάλλει στη δημόσια συζήτηση που βρίσκεται σε εξέλιξη, για την εξεύρεση κατάλληλων τρόπων αποκατάστασης της σύγκλισης, εμβάθυνσης της οικονομικής και νομισματικής ένωσης και ενίσχυσης της κοινωνικής διάστασης.

Επισκόπηση της απασχόλησης και των κοινωνικών εξελίξεων στην Ευρώπη

Πρόκειται για την τέταρτη έκδοση της ετήσιας επισκόπησης για την απασχόληση και τις κοινωνικές εξελίξεις στις Ευρώπη (ESDE), στην οποία η Επιτροπή αναλύει τις πρόσφατες τάσεις στην απασχόληση και στον κοινωνικό τομέα και εξετάζει μελλοντικές προκλήσεις και πιθανές πολιτικές απαντήσεις. Με την παρούσα επισκόπηση, η Επιτροπή εκπληρώνει, επίσης, την προβλεπόμενη από τη Συνθήκη υποχρέωσή της να υποβάλει έκθεση για την κοινωνική κατάσταση στην ΕΕ.

Στην έκθεση παρουσιάζονται αξιόπιστες αναλύσεις των υπηρεσιών της Επιτροπής, με βάση τα πλέον πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία και τη βιβλιογραφία, ενώ τα κύρια πορίσματά της αποτελούν τη βάση για τις πρωτοβουλίες της Επιτροπής στον τομέα της απασχόλησης και της κοινωνικής πολιτικής.