Επτά ευκαιρίες και κίνδυνοι στα γεωπολιτικά για Ελλάδα

 Παράλληλα με την οικονομία, η ελληνική κυβέρνηση καλείται να διαχειρισθεί το επόμενο διάστημα ζητήματα στο γεωπολιτικό πεδίο που προσφέρουν ευκαιρίες, αλλά εγκυμονούν και κινδύνους: ελληνοτουρκικές σχέσεις, Κυπριακό, ονομασία πΓΔΜ, ενεργειακή διασύνδεση με Βουλγαρία, εμβάθυνση σχέσης με Ισραήλ, τριμερής συνεργασία με Κύπρο και Αίγυπτο.

Τουρκία

Στα ελληνοτουρκικά, αυτό που απασχολεί άμεσα είναι η συνεργασία για καλύτερη διαχείριση της ροής προσφύγων προς τα ελληνικά νησιά. Το πρόβλημα αφορά συνολικά την ΕΕ, αλλά ο κ. Τσίπρας ζήτησε και από τις ΗΠΑ, που ανησυχούν για διείσδυση τζιχαντιστών στην Ευρώπη, να ασκήσουν και αυτές την επιρροή τους στην Άγκυρα. Λίγο μετά τη συνάντησή του με τον Αλέξη Τσίπρα στη Νέα Υόρκη, ο Αχμέτ Νταβούτογλου περιέγραψε στην “Κ” τη συνάντηση ως “άριστη”. Μένει να φανεί εάν επρόκειτο για μια κενή περιεχομένου φιλοφρόνηση του Τούρκου πρωθυπουργού, ή για ουσιαστική αποτίμηση που ανοίγει προοπτικές στις διμερείς σχέσεις. Εάν επανεκλεγεί ο κ. Νταβούτογλου στις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου, θα προχωρήσει απρόσκοπτα η σύγκληση του τέταρτου Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας, τον Δεκέμβριο ή Ιανουάριο στην Τουρκία.

Καθώς η Τουρκία “ζυγίζει” τις προθέσεις της κυβέρνησης Τσίπρα, αποτιμά ως θετικό δείγμα γραφής την απόφαση του Νίκου Κοτζιά να προχωρήσουν Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στο Αιγαίο. Δεν είναι βέβαιο ότι αντιμετωπίζει με ανάλογο πνεύμα  και την πρόταση του Ελληνα υπ. Εξωτερικών για τερματισμό της αρχής των εγγυήσεων και της παρουσίας ξένων δυνάμεων στην Κύπρο.

Κυπριακό

Στο Κυπριακό, η διεθνής κοινότητα βλέπει “παράθυρο ευκαιρίας” για λύση, λόγω και της παρουσίας στην ηγεσία των Τουρκοκυπρίων του Μουσταφά Ακιντζί. Ωστόσο, τα νήματα κινεί η Αγκυρα και ο Ταγίπ Ερντογάν περιγράφεται από Αμερικανούς και άλλους δυτικούς ως “απρόβλεπτος”. Η Αθήνα αφήνει τον πρώτο λόγο στον πρόεδρο Αναστασιάδη, αλλά θα διαδραματίσει τον ρόλο που της αναλογεί, όπως άλλωστε διεφάνη στη μακρά συνάντηση και “έντονη” συζήτηση που είχε ο Νίκος Κοτζιάς με τον ειδικό απεσταλμένο του ΟΗΕ για το Κυπριακό, κ. Ειντε.

Αίγυπτος

Στον στρατηγικό σχεδιασμό της Ελλάδας στην Αν. Μεσόγειο κυριαρχεί η τριμερής συνεργασία Ελλάδας – Κύπρου – Αιγύπτου, την οποία ξεκίνησε ο Αντώνης Σαμαράς και συνεχίζει με την ίδια προσήλωση ο Αλέξης Τσίπρας. Αποτελεί ευπρόσδεκτη ένδειξη διπλωματικής ενηλικίωσης ότι πλέον μείζονες στρατηγικές επιλογές της χώρας υπερβαίνουν πρωθυπουργούς, κυβερνήσεις και ιδεολογίες.

Οι τρεις χώρες, που προσβλέπουν σε συνεργασία στον ενεργειακό τομέα, ιδιαίτερα μετά τις πρόσφατες ανακαλύψεις τεράστιων αποθεμάτων αερίου στην αιγυπτιακή ΑΟΖ, θα έχουν νέα τριμερή διάσκεψη κορυφής, τον Δεκέμβριο στην Αθήνα. Ο Αιγύπτιος πρόεδρος Αλ Σίσι βλέπει την Αθήνα και τη Λευκωσία ως διαύλους πολιτικής επαφής και εμπορικής συνεργασίας με την ΕΕ. Παράλληλα, συζητήθηκε η προοπτική ανάληψης σημαντικών δημόσιων έργων στην Αίγυπτο από ελληνικές κατασκευαστικές εταιρίες.

Προβάλλοντας την εμπειρία και γνώση της περιοχής, ο κ. Κοτζιάς στη συνάντηση ΝΑΤΟ – ΕΕ στη Νέα Υόρκη, προειδοποίησε εταίρους και συμμάχους ότι η μεγαλύτερη αραβική χώρα, με 100 εκατομμύρια πληθυσμό, (όπως επίσης η Ιορδανία και ο Λίβανος) απαιτεί στήριξη και προσεκτική μεταχείριση ώστε να αποφευχθεί μια αποσταθεροποίηση που θα προκαλούσε ένα νέο, ανεξέλεγκτο κύμα προσφύγων προς την Ευρώπη.

Ισραήλ

Παράλληλα, η ελληνική κυβέρνηση προχωρά στην περαιτέρω ενίσχυση της στρατηγικής συνεργασίας με το Ισραήλ. Την εγκαινίασε ο Γ. Παπανδρέου, οικοδόμησε σε αυτή ο Α. Σαμαράς, και τώρα ο Α. Τσίπρας, υπερβαίνοντας κωλύματα του παρελθόντος, κινείται προς την εμβάθυνσή της, σε κοινή πορεία και με την Κύπρο.

Η Ελλάδα προσφέρει στο εβραϊκό κράτος το πολυπόθητο “βάθος” που η γεωγραφία και οι συσχετισμοί της περιοχής του έχουν στερήσει. Την ίδια ώρα, παρά τις βαθιές ιδεολογικές διαφορές ο Μπεντζαμίν Νετανιάχου προσβλέπει διακαώς σε στενή συνεργασία με τον Αλέξη Τσίπρα, με τον οποίο, όπως είχε εκτιμήσει πρόσφατα στην “Κ” η πρέσβης του Ισραήλ στην Αθήνα, θα αναπτύξουν “πολύ καλή χημεία”. Οι δυο πρωθυπουργοί είχαν σύντομη συνομιλία στην αίθουσα της Γενικής Συνέλευσης, και ο κ. Τσίπρας θα επισκεφθεί το Ισραήλ το Νοέμβριο.

Παλαιστίνη

Οι παραδοσιακοί δεσμοί και οι καλές σχέσεις με όλους τους πρωταγωνιστές – στη Νέα Υόρκη ο κ. Τσίπρας συναντήθηκε και με τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς – όπως φυσικά και η γειτνίαση με την εύφλεκτη περιοχή, επιτρέπει στην Ελλάδα να διεκδικήσει μεσολαβητικό ρόλο στο Μεσανατολικό (αυτόν που της αναλογεί). Μπορούν κάλλιστα να φιλοξενηθούν σε ελληνικό έδαφος συναντήσεις εμπειρογνωμόνων, υψηλόβαθμων αξιωματούχων και στην πορεία, γιατί όχι, ακόμη και των κ. Νετανιάχου και Αμπάς, εάν οι σχέσεις τους επανέλθουν σε σημείο που αυτό να είναι εφικτό.

Σκόπια

Μεταξύ των κύριων “ανοιχτών” ζητημάτων παραμένει η ονομασία της πΓΔΜ. Ο ειδικός μεσολαβητής του ΟΗΕ, Μάθιου Νίμιτς, δυσφορεί με τη στασιμότητα που παρατηρείται, και με την προτροπή των ΗΠΑ εξετάζει την προοπτική νέας ενεργοποίησής του. Μετά τη συνάντησή του με τον Αλέξη Τσίπρα, ο ΓΓ του ΟΗΕ, Μπαν Κι Μουν, και ο συνεργάτες του, εκτιμούν ότι στην Αθήνα υπάρχει βούληση για εντατικοποίηση των συνομιλιών και στο πλαίσιο αυτό χαιρέτισαν την προώθηση ΜΟΕ που έγινε με πρωτοβουλία της ελληνικής πλευράς. Θεωρούν, δε, ότι η διαιώνιση της εκκρεμότητας παρεμποδίζει την ανάπτυξη πιο αποτελεσματικής συνεργασίας σε ευρύτερα θέματα όπως η ροή προσφύγων.

Βουλγαρία

Ενισχύεται επίσης η συνεργασία με τη Βουλγαρία, ιδιαίτερα εάν, με την ενθάρρυνση και της Ουάσιγκτον, προχωρήσει ο σχεδιασμός για τη δημιουργία του αγωγού IGB (διασυνδετήριου Ελλάδας – Βουλγαρίας). Ενδεικτική προθέσεων και προοπτικών ήταν αναμφίβολα η τριμερής συνάντηση που είχαν στο περιθώριο της Γεν. Συνέλευσης οι υπουργοί Εξωτερικών της Ελλάδας και της Βουλγαρίας με τον ειδικό συντονιστή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την ενέργεια, Αμος Χόκσταιν.

Αλβανία

Οι σχέσεις με την Αλβανία παραμένουν δύσκολες. Στον ΟΗΕ ο κ. Τσίπρας συναντήθηκε με τον ομόλογό του, Εντι Ράμα, στον οποίο εξέφρασε την πρόθεση της Αθήνας να στηρίξει την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας, αλλά έσπευσε να επισημάνει την ανάγκη προστασίας των δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας, αναδεικνύοντας τον ιδιαίτερο ρόλο που διαδραματίζει ο Αρχ. Αλβανίας, Αναστάσιος. Μείζον θέμα είναι η κατασκευή του αγωγού ΤΑΡ, όπως και δικτύου αεριοποίησης στην Αλβανία, ενώ εκκρεμεί η οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ των δυο χωρών, ουσιαστικά με ευθύνη του ίδιου του κ. Ράμα.
kathimerini.gr