Εφοδιασμός της Ευρώπης με Φυσικό Αέριο και Ρεύμα από την Ανατολική Μεσόγειο

Από το 1990, η ζήτηση για το φυσικό αέριο έχει αυξηθεί σχεδόν τρεις φορές παραπάνω από την ζήτηση για το πετρέλαιο. Η Ευρώπη είναι από τους μεγαλύτερες καταναλωτές φυσικού αερίου αφού αντικαθιστά το πετρέλαιο σε κρίσιμους τομείς της οικονομίας. Δεδομένου ότι πολλά εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρισμού από άνθρακα και ορισμένα από πυρηνική ενέργεια θα κλείσουν τα επόμενα χρόνια, , ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) υπολογίζει πως θα υπάρξει αύξηση της ζήτησης στο μέλλον. Το πρόβλημα που δημιουργείται από τις εξελίξεις αυτές το γνωρίζει και η Ευρωπαϊκή Ένωση και για τον λόγο αυτό χρηματοδοτεί 32 έργα που βασίζονται στο φυσικό αέριο.

Το μεγάλο στοίχημα όμως για την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι να μειώσει την πλήρη εξάρτηση της από τρίτες χώρες διαφοροποιώντας (ταυτόχρονα με τα 32 έργα) τις πηγές ενέργειες φυσικού αερίου κρατώντας και μια πολιτική ισορροπία με τις χώρες αυτές. Σήμερα η Ρωσία είναι ο κύριος προμηθευτής της Ευρώπης καλύπτοντας περίπου το 40% των αναγκών. Η Ουάσινγκτον με την σειρά της δημιουργεί τους δικούς της σχεδιασμούς για την απεξάρτηση της Ευρώπης από το Ρωσικό φυσικό αέριο, δημιουργώντας έναν γεωπολιτικό και γεωοικονομικό ανταγωνισμό με τελικό στόχο την επιρροή.

Οι αγωγοί Nord Stream 2 και TurkStream από την μεριά της Ρωσίας, έχουν να ανταγωνιστούν τον Νότιο Διάδρομο (TANAP-TAP), τον EastMed, τους σταθμούς υγροποιημένου αερίου στην Μεσόγειο, ανάμεσα τους η Ρεβουθούσα και η Αλεξανδρούπολη, και τέλος τον πολύ σημαντικό Baltic Pipe. Αυτός ο ανταγωνισμός δεν μένει στα σκληρά πλαίσια της οικονομίας. Είναι τέτοια η γεωπολιτική και γεωστρατηγική αξία των έργων που δημιουργούν πολεμικές συγκρούσεις όπως στο Ναγκόρνο – Καραμπάχ, από και όπου διέρχεται σε μικρή απόσταση ο TANAP (τμήμα του Νότιου Διαδρόμου που συνδέεται με τον TAP και από εκεί στην Ευρώπη)

Όμως δεν είναι μόνο το φυσικό αέριο που έχει η ανάγκη η Ευρώπη. Ο μεγάλος ανταγωνισμός στο φυσικό αέριο και το LNG επέτρεψε και σχεδιασμούς ώστε να γίνει νωρίτερα η μετάβαση από τον Άνθρακα και το Πετρέλαιο. Η χαμηλότερη τιμή και το καθαρότερο περιβάλλον είναι οι λόγοι που προβάλλονται. Το Ισραήλ είναι από τις χώρες που έκαναν γρήγορα αυτή την στροφή και σήμερα το 50% της ηλεκτρικής ενέργειας παράγεται από το φυσικό αέριο, κάτι το οποίο καταδυκνύει όχι μόνο την Ασφάλεια που δημιουργούν τα πλούσια κοιτάσματα όπως αυτά της Ανατολικής Μεσογείου και της Κασπίας Θάλασσας, αλλά και που οδηγείται η παραγωγή του Ηλεκτρικού ρεύματος συνολικά. Οι Ισραηλινοί μάλιστα αξιοποίησαν την παραγωγή των πρώτων κοιτασμάτων στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας που αυτόματα έφερε την μείωση των τιμών και χρησιμοποιώντας το ρεύμα πλέον σε στρατηγικούς τομείς της χώρας, όπως η βιομηχανία αφαλάτωσης των υδάτων

Μεγαλύτερες ανάγκες σε ρεύμα θα έχει τις επόμενες δεκαετίες η Ευρώπη, η οποία θα χρησιμοποιήσει και αυτή το φυσικό αέριο για την παραγωγή ρεύματος. Η δημιουργία νέων τομέων της βιομηχανίας που χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη το φυσικό αέριο, η αλλαγή της οικονομίας σε διάφορους τομείς όπως τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, και η αντικατάσταση της ενέργειας από μονάδες άνθρακα και πετρελαίου, θα δημιουργήσουν την ανάγκη για περισσότερο και φθηνότερο ηλεκτρικό ρεύμα.

Αυτό το γνωρίζουν και οι ιδιοκτήτες μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου, όπως είναι η Αίγυπτος και το Ισραήλ, χώρες οι οποίες σχεδιάζουν και προετοιμάζονται για να προμηθεύσουν, εκτός από φυσικό αέριο, με ρεύμα την Ευρωπαϊκή αγορά. Το έργο EuroAsia Interconnector που θα συνδέει ενεργειακά την Κύπρο με το Ισραήλ & την Κρήτη/Αττική, είναι το πρώτο που διαφοροποιεί την ηλεκτρική ενέργεια σε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα θέσει τέρμα στην ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου, του τελευταίου κράτους – μέλους της ΕΕ που παραμένει πλήρως απομονωμένο χωρίς οποιαδήποτε διασύνδεση ηλεκτρικής ενέργειας.

Το ίδιο έργο είναι και σημαντικό για την Κρήτη, όπου το ρεύμα στο νησί παράγεται από μονάδες που χρησιμοποιούν πετρέλαιο, αυξάνοντας κατακόρυφα το κόστος. Αλλά η διασύνδεση αυτή θα εξασφαλίσει την ηλεκτρική Ασφάλεια και μέρους της Ελλάδας αφού η χώρα αλλάζει τον χάρτη της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Αυτή ουσιαστικά θα είναι και η αρχή για την δημιουργία μεγάλων μονάδων παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος που καταναλώνουν φυσικό αέριο, και οι οποίες θα κατασκευάζονται κοντά σε μεγάλα κοιτάσματα. Η Αίγυπτος επίσης είναι διατιθεμένη να προμηθεύσει με ηλεκτρικό ρεύμα της Ευρώπη αφού παρουσιάζει πλέον πλεόνασμα παραγωγής. «Η Αίγυπτος ξεκίνησε συνομιλίες για σχέδια πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη και την Αφρική, αναδεικνύοντας το πλεονέκτημά της ως παραγωγός φτηνών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε μια προσπάθεια να γίνει περιφερειακός κόμβος εξαγωγών», ανέφερε πριν ένα μήνα ο επικεφαλής του εθνικού ταμείου ανάπτυξης της χώρας.

Η Αίγυπτος υπέγραψε επίσης συμφωνία για τη διασύνδεση EuroAfrica Interconnector με την Κύπρο το 2019. Το πρώτο στάδιο της διασύνδεσης Αίγυπτος-Κύπρος-Ελλάδα εκτιμάται ότι κοστίζει 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ (3 δισεκατομμύρια δολάρια) και έχει προγραμματιστεί να τεθεί σε λειτουργία έως τον Δεκέμβριο του 2023, με αρχική χωρητικότητα μεταφοράς 1.000 μεγαβάτ.

Το Υπουργείο Ηλεκτρικής Ενέργειας αξιολογεί μελέτες για το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Κύπρο, το οποίο επιτρέπει στην Αίγυπτο να συνδεθεί με την Ελλάδα και μετά με την υπόλοιπη Ευρώπη, έτσι ώστε η Αίγυπτος να γίνει ένας σημαντικός φορέας ενέργειας για την ευρωπαϊκή ήπειρο.

Στις ίδιες δηλώσεις, ο επικεφαλής του εθνικού ταμείου ανάπτυξης της Αιγύπτου, είχε σημειώσει ότι η χώρα του θα επωφεληθεί από το χαμηλό κόστος ενέργειας, ειδικά για την ηλιακή ενέργεια, ενώ  το 8,6% της ισχύος της χώρας προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στοχεύει για το 20% έως το 2022 και να το υπερδιπλασιάσει το 2035.