ΕΕ-ΗΠΑ: Η συμφωνία για τη Διατλαντική σχέση εμπορίου και επενδύσεων

Οι ευρωβουλευτές της επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου ζητούν να υπάρξει μεγαλύτερη πρόσβαση στην αγορά των ΗΠΑ, μεταρρύθμιση του συστήματος προστασίας των επενδυτών και διασφάλιση ευρωπαϊκών προτύπων

Μία εμπορική συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ θα πρέπει να δώσει μεγαλύτερη πρόσβαση στην αγορά των ΗΠΑ, χωρίς όμως να υπονομευθούν τα ευρωπαϊκά πρότυπα, και το δικαίωμα για την υιοθέτηση ρυθμίσεων υπέρ του δημοσίου συμφέροντος. Αυτό ζήτησαν οι ευρωβουλευτές της επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου του ΕΚ στο σχέδιο σύστασης που υιοθέτησαν την Πέμπτη 28 Μαΐου, ενώ ζήτησαν να υπάρξει βελτίωση των εργαλείων επίλυσης διαφορών μεταξύ επενδυτών και κρατών.

Το σχέδιο συστάσεων, επί των συνομιλιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά τη Διατλαντική σχέση εμπορίου και επενδύσεων (ΤΤΙΡ) εγκρίθηκε από την επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου του ΕΚ με 28 ψήφους υπέρ, 13 κατά ενώ δεν υπήρξαν αποχές. Το σχέδιο συστάσεων μένει να εγκριθεί από το ΕΚ στο σύνολό του.

 Χρειάζεται μία φιλόδοξη αλλά ισορροπημένη συμφωνία

Το ΑΕΠ της ΕΕ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το εμπόριο και τις εξαγωγές , και έτσι, μία “καλά σχεδιασμένη” συμφωνία με τις ΗΠΑ θα μπορούσε να συμβάλει στην ενίσχυση της συμβολής της βιομηχανίας στο ΑΕΠ της ΕΕ κατά 15%-20% έως το 2020, καθώς οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, και ιδίως οι μικρές και μικρομεσαίες θα επωφεληθούν από μια αγορά 850 εκατομμυρίων καταναλωτών.

Την ίδια στιγμή, υπάρχουν αντιφατικά ευρήματα μελετών που κάνουν δύσκολο να εκτιμηθούν τα πραγματικά οφέλη της Διατλαντικής σχέσης εμπορίου και επενδύσεων για την οικονομία της ΕΕ, σημειώνουν οι ευρωβουλευτές. Ως εκ τούτου, τονίζουν ότι οι συνομιλίες πρέπει να είναι διαφανείς, προκειμένου να οδηγήσουν σε μία “φιλόδοξη”, αλλά “ισορροπημένη” συμφωνία, με κοινά οφέλη για όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, που θα οδηγεί σε ένα “αποτελεσματικό, και ανταγωνιστικό οικονομικό περιβάλλον” αποκλείοντας μη δασμολογικά εμπορικά εμπόδια. Τα υψηλά επίπεδα προστασίας των καταναλωτών της ΕΕ, των προσωπικών τους δεδομένων, της υγείας και της ασφάλειάς τους πρέπει να διασφαλιστούν, ενώ θα πρέπει να προληφθεί η οποιαδήποτε μορφή κοινωνικού, φορολογικού και περιβαλλοντικού ντάμπινγκ.

Η προστασία των επενδυτών

Οι ευρωβουλευτές υποστηρίζουν ότι η νέα συμφωνία θα πρέπει να θέσει ένα τέλος στην “άνιση μεταχείριση των ευρωπαίων επενδυτών στις ΗΠΑ”, με τη δημιουργία ενός νέου και δίκαιου συστήματος για τους επενδυτές που επιδιώκουν να επιτύχουν επανόρθωση των αδικιών.

Το νέο σύστημα θα πρέπει να βασίζεται στην πρόσφατη πρόταση μεταρρύθμισης του συστήματος προστασίας των επενδυτών, όπως αυτή παρουσιάστηκε από την Επίτροπο Εμπορίου Σεσίλια Μαλμστρομ στις 6 Μαΐου. Το σύστημα θα πρέπει να χρησιμοποιεί δημόσια διορισμένους και ανεξάρτητους δικαστές, δημόσιες ακροάσεις και έναν “δευτεροβάθμιο μηχανισμό”, σεβόμενο την αρμοδιότητα των δικαστηρίων της ΕΕ και των κρατών μελών της. Μεσοπρόθεσμα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την επίλυση των διαφορών των επενδυτών ένα δικαστήριο δημοσίων επενδύσεων, προτείνουν οι ευρωβουλευτές.

Γεωργία: Κατάλογος ευαίσθητων προϊόντων

Πέρα από τον απώτερο στόχο εξάλειψης όλων των τελωνειακών δασμών, οι δύο εταίροι θα πρέπει να διαπραγματευτούν μία πλήρη λίστα με όλα τα “ευαίσθητα γεωργικά και βιομηχανικά προϊόντα” που είτε θα εξαιρεθούν από την απελευθέρωση του εμπορίου είτε θα εφαρμοστούν για αυτά μεγαλύτερες μεταβατικές περιόδους, σημειώνουν οι ευρωβουλευτές.

Ζητούν από τους διαπραγματευτές της ΕΕ να κάνουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να συμπεριλάβουν ειδική ρήτρα που θα διασφαλίζει τη διατήρηση του δικαιώματος να απαγορευθεί η πρόσβαση στις αγορές για συγκεκριμένα προϊόντα σε περίπτωση μεγάλου κύματος εισαγωγών που θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρή βλάβη στην εγχώρια παραγωγή τροφίμων.

Η επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου του ΕΚ ζητάει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ενθαρρύνει τις ΗΠΑ να καταργήσουν την απαγόρευση στις εισαγωγές βοείου κρέατος από την ΕΕ και να συμπεριλάβει ισχυρές εγγυήσεις για την προστασία του ευρωπαϊκού συστήματος προστατευόμενων ονομασιών προέλευσης και προστατευόμενων γεωγραφικών (ΠΟΠ).

Πρότυπα δημόσιας υγείας

Οι διαπραγματευτές πρέπει να επιδιώξουν να μειώσουν τις υπερβολικές διαδικασίες απαγόρευσης εισαγωγών για λόγους υγείας και υγιεινής των φυτών και τροφίμων ενώ θα πρέπει να υπάρχει “αμοιβαία αναγνώριση των ισοδύναμων προτύπων”. Την ίδια στιγμή, τα πρότυπα της ΕΕ πρέπει να διαφυλάσσονται όταν τα αντίστοιχα αμερικάνικα είναι “πολύ διαφορετικά”, π.χ. για την έγκριση χημικών ουσιών, την κλωνοποίηση και τους ενδοκρινικούς διαταράκτες. Η Ευρωπαϊκή “αρχή της προφύλαξης” πρέπει να γίνει σεβαστή, προσθέτουν οι ευρωβουλευτές.

Μεγαλύτερη πρόσβαση στην ενεργειακή αγορά των ΗΠΑ

Η Διατλαντική σχέση εμπορίου και επενδύσεων πρέπει να καταργήσει τυχόν υφιστάμενους περιορισμούς ή εμπόδια σε ό,τι αφορά την εξαγωγή καυσίμων, συμπεριλαμβανομένου του αργού πετρελαίου και του υγροποιημένου φυσικού αερίου μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ. Αυτό θα ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ και θα μειώσει τις τιμές της ενέργειας, υποστηρίζουν οι ευρωβουλευτές. Στη συμφωνία θα πρέπει να συμπεριληφθεί επίσης ένα ειδικό κεφάλαιο για την ενέργεια, το οποίο θα συμβάλει στη διατήρηση των περιβαλλοντικών προτύπων της ΕΕ και των στόχων της για το κλίμα.

Η προστασία των προσωπικών δεδομένων δεν είναι διαπραγματεύσιμη

Οι κανόνες προστασίας των προσωπικών δεδομένων της ΕΕ δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να υπονομευτούν από τη διαδικασία ολοκλήρωσης και συγχώνευσης των αγορών ηλεκτρονικού εμπορίου και χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών της ΕΕ και των ΗΠΑ, επισημαίνουν οι ευρωβουλευτές. Η Διατλαντική σχέση εμπορίου και επενδύσεων πρέπει να εξαιρεί ρητά από οποιεσδήποτε παραχωρήσεις όλους τους υφιστάμενους και τις μελλοντικούς κανόνες της ΕΕ σχετικά με την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Οι διατάξεις για τη ροή των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης με τις ΗΠΑ, μόνο εφόσον εφαρμοστούν οι ίδιοι κανόνες για την προστασία των δεδομένων και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

Άνοιγμα των αγορών μεταφορών των ΗΠΑ και των δημοσίων συμβάσεων

Οι συνομιλίες για την επίτευξη συμφωνίας πρέπει να καταργήσουν τους ισχύοντες περιορισμούς που εφαρμόζουν οι ΗΠΑ σε ό,τι αφορά την ξένη ιδιοκτησία των υπηρεσιών θαλάσσιων και αεροπορικών μεταφορών και αεροπορικών εταιρειών, οι οποίοι “εμποδίζουν σοβαρά την πρόσβαση στην αγορά για τις επιχειρήσεις της ΕΕ”. Οι ευρωβουλευτές ζητούν επίσης μεγαλύτερη πρόσβαση της ΕΕ στις αγορές των τηλεπικοινωνιών στις ΗΠΑ.

Η μεγάλη διαφορά στην πρόσβαση των αγορών δημοσίων συμβάσεων των δύο μερών πρέπει να αμβλυνθεί. Η Διατλαντική σχέση εμπορίου και επενδύσεων πρέπει να επιτύχει σημαντικό άνοιγμα της αγοράς δημοσίων συμβάσεων των ΗΠΑ σε όλα τα επίπεδα της κυβέρνησης, έτσι ώστε οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, και ιδιαίτερα οι μικρές και μικρομεσαίες να μπορούν να υποβάλλουν προσφορές για τις δημόσιες συμβάσεις στους τομείς των κατασκευών, των μεταφορών και της ενέργειας.

Οι ευρωβουλευτές ζητούν επίσης από τους διαπραγματευτές της ΕΕ να προστατεύσουν τα συμφέροντα της ΕΕ σε ό,τι αφορά την διείσδυση στην αγορά προμηθειών εξειδικευμένων υπηρεσιών, όπως η μηχανική και άλλες επαγγελματικές υπηρεσίες, χρηματοοικονομικές ή υπηρεσίες μεταφορών.

Εξαίρεση των δημόσιων υπηρεσιών

Οι ευρωβουλευτές επαναλαμβάνουν την επιθυμία τους να αποκλειστούν από το πεδίο εφαρμογής της Διατλαντικής σχέσης εμπορίου και επενδύσεων οι δημόσιες υπηρεσίες (συμπεριλαμβανομένων, των υπηρεσιών νερού, υγείας, των κοινωνικών υπηρεσιών, και των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης και εκπαίδευσης).

Εργασιακά δικαιώματα

Οι ευρωβουλευτές ζητούν από τους διαπραγματευτές της ΕΕ να επιμείνουν ώστε οι ΗΠΑ να επικυρώσουν και να εφαρμόσουν τις οκτώ βασικές συμβάσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (μέχρι στιγμής έχουν επικυρώσει μόνο δύο) και επιμένουν ότι η εφαρμογή των εργασιακών διατάξεων από τις αμερικανικές επιχειρήσεις θα πρέπει να παρακολουθείται πιο στενά, με τη συμμετοχή κοινωνικών εταίρων και εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών.

Μεγαλύτερη διαφάνεια και δημοσιοποίηση κειμένων

Οι ευρωβουλευτές θεωρούν ότι διαφάνεια των συνομιλιών μπορεί να βελτιωθεί περαιτέρω, καθιστώντας τα κείμενα διαθέσιμα στο κοινό και αποκτώντας την άδεια των ΗΠΑ για τη δημοσιοποίηση περισσοτέρων εγγράφων. Οι ευρωβουλευτές προειδοποιούν ότι η οποιαδήποτε άρνηση για δημοσιοποίηση μίας διαπραγματευτικής πρότασης θα πρέπει να αιτιολογείται, και ζητούν επίσης όλοι οι ευρωβουλευτές να έχουν πρόσβαση στα “ενοποιημένα κείμενα” (κεφάλαια τα οποία ενοποιούν τις θέσεις της ΕΕ και των ΗΠΑ).

Παγκόσμιο πρότυπο

Μια συμφωνία μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομικών δυνάμεων του κόσμου, οι οποίες ήδη μοιράζονται παρόμοιες αρχές και αξίες θα μπορούσε να αποτελέσει παγκόσμιο πρότυπο, και έτσι να αποφευχθεί το ενδεχόμενο χώρες “με διαφορετικά πρότυπα και αξίες” να αναλάβουν αυτό το ρόλο.

Επόμενα βήματα

Το κείμενο της επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου πρέπει τώρα να επικυρωθεί από το ΕΚ στο σύνολό του. Η ψηφοφορία στην Ολομέλεια είναι προγραμματισμένη για τις 10 Ιουνίου (προς επιβεβαίωση).

Η τελική συμφωνία επί της Διατλαντικής σχέσης εμπορίου και επενδύσεων (όταν αυτή επιτευχθεί μεταξύ των διαπραγματευτών της ΕΕ και των ΗΠΑ) θα χρειαστεί να λάβει την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου προκειμένου να τεθεί σε ισχύ.