«Διπλωματία του Χρέους» – Ο “Δρόμος του Μεταξιού” φέρνει αυξήσεις χρεών στα κράτη

Το όραμα της Κίνας για τον Belt and Road Initiative (BRI) περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός τεράστιου δικτύου σιδηροδρόμων, αγωγών ενέργειας, αυτοκινητοδρόμων, τόσο προς τα δυτικά μέσω των ορεινών πρώην σοβιετικών δημοκρατιών όσο και προς το νότο, το Πακιστάν, την Ινδία και την υπόλοιπη Νοτιοανατολική Ασία.

Ένα τέτοιο δίκτυο θα διευρύνει τη διεθνή χρήση του κινεζικού νομίσματος, το γουάν, η Ασιατική Τράπεζα Ανάπτυξης εκτιμά ότι η περιοχή αντιμετωπίζει ετήσια έλλειψη χρηματοδότησης υποδομών ύψους σχεδόν 800 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Εκτός από τη φυσική υποδομή, η Κίνα σχεδιάζει να κατασκευάσει πενήντα ειδικές οικονομικές ζώνες, σύμφωνα με το πρότυπο της Ειδικής Οικονομικής Ζώνης Shenzhen

Μέχρι σήμερα, περισσότερες από εξήντα χώρες – που αντιπροσωπεύουν τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού – έχουν υπογράψει σχέδια ή έχουν δείξει ενδιαφέρον για επενδύσεις και χρηματοδότηση από την Κίνα.

Οι αναλυτές εκτιμούν ότι μέχρι σήμερα τα περισσότερα χρήματα έχουν δοθεί η θα δοθούν στον “διάδρομο” Κίνα-Πακιστάν αξίας 68 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ένα σύνολο έργων που συνδέουν την Κίνα με το λιμάνι Gwadar του Πακιστάν στην Αραβική Θάλασσα. Συνολικά, η Κίνα έχει ήδη δαπανήσει περίπου 200 δισεκατομμύρια δολάρια για τέτοιες προσπάθειες. Η Morgan Stanley προέβλεψε ότι τα συνολικά έξοδα της Κίνας για τον BRI θα μπορούσαν να φθάσουν τα 1,2 έως 1,3 τρισεκατομμύρια μέχρι το 2027

Ο Belt and Road Initiative (BRI) υπερχρεώνει τις αδύναμες χώρες

Αν και αρκετές αναπτυσσόμενες χώρες που χρειάζονται νέους δρόμους, σιδηρόδρομους, λιμάνια και άλλες υποδομές χαιρέτισαν τις επενδύσεις του Belt and Road Initiative (BRI), για ορισμένες χώρες είναι θηλιά στο λαιμό αφού πρέπει να χρεωθούν με τεράστια ποσά (από κινεζικές τράπεζες) ώστε να χρηματοδοτήσουν τις απαραίτητες υποδομές.

Προβλήματα αντιμετωπίζουν ήδη χώρες όπως η Σρι Λάνκα η οποία όταν προσπάθησε να επαναδιαπραγματευτεί χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής έργων, οι Κινέζοι απαίτησαν την μακροχρόνια μίσθωση σε σημαντικό λιμάνι. Το ίδιο συνέβη και στη Μαλαισία καθώς επίσης και στις Μαλδίβες, ενώ η κατάσταση στο Πακιστάν είναι χειρότερη με το Ισλαμαμπάντ να ζητάει δάνεια από τη Σαουδική Αραβία, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ακόμα και την Κίνα. Η κρίση αυτή έχει φτάσει ήδη και στην Αφρικανική ήπειρο με το Τζιμπουτί να αντιμετωπίζει σοβαρή κρίση χρέους

Σύμφωνα με μια έκθεση του Κέντρου για την Παγκόσμια Ανάπτυξη, οι περισσότερες από αυτές τις ιστορίες είναι πιθανόν ότι οι οκτώ χώρες της Βρετανίας είναι ευάλωτες σε κρίσεις χρέους. Πέντε από τις οκτώ συνοριακές χώρες της Κίνας, και δύο ακόμη – το Τζιμπουτί και οι Μαλδίβες – είναι σημεία στραγγαλισμού στον Θαλάσσιο Δρόμο του Μεταξιού.

Η «Διπλωματία του Χρέους» έφτασε και σε Βαλκάνια

Στην περίπτωση του μικρού Μαυροβουνίου, όπου το δημόσιο χρέος εκτινάχθηκε στο 70% του ΑΕΠ,  η χώρα εξασφάλισε δάνειο ύψους 800 εκατομμυρίων ευρώ από κινεζική τράπεζα για την κατασκευή αυτοκινητόδρομου μέσα στα βουνά.

Το φάσμα μίας «διπλωματίας του χρέους» έκανε την εμφάνισή του. «Αυτές οι κινεζικές επενδύσεις έρχονται συχνά με επακόλουθα….», λέει ο Ευρωπαίος επίτροπος πράγμα που θεωρεί ότι θέτει σε κίνδυνο την σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη των Βαλκανίων.

Απένταρες, οι χώρες των Βαλκανίων δεν έχουν πρόσβαση στις ευρωπαϊκές αγορές χρήματος και «δεν είναι σε θέση να αρνηθούν χρήματα…», εξηγεί ωστόσο ο Ματ Φέρτσεν, ειδικός για την Κίνα στο Carnegie-Tsinhua Center for Global Policy.

Διαβάστε επίσης: Τζιμπουτί – Ο νέος «Ψυχρός Πόλεμος» έχει την δική του Καζαμπλάνκα

Ακόμη περισσότερο που οι πόροι αυτοί δεν συνοδεύονται από υποχρεώσεις στο πλαίσιο της καταπολέμησης της διαφθοράς, που αποτελεί βασική ανησυχία της ΕΕ για την περιοχή.

Ανάμεσα στο 2007 και το 2017, το Πεκίνο ανακοίνωσε την χορήγηση δανείων συνολικού ύψους 12 δισεκατομμυρίων ευρώ για κατασκευαστικά έργα στις χώρες αυτές. Το ένα τρίτο των δανείων αυτών είχε προορισμό την Σερβία. Ακολουθεί η Βοσνία (21%) και το Μαυροβούνιο, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

Η Κίνα είναι επίσης πολύ δραστήρια στον τομέα των μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με άνθρακα, που είναι κρίσιμες για τα Βαλκάνια, την ώρα που η Ευρωπαϊκή Ενωση προσπαθεί να πείσει τις τοπικές κυβερνήσεις να απομακρυνθούν από αυτήν την ρυπογόνα βιομηχανία.

Αυτό δεν αποθάρρυνε τους βόσνιους βουλευτές να δώσουν δημόσια εγγύηση για το 100% δανείου ύψους 614 εκατομμυρίων ευρώ που χορηγήθηκε από κινεζική τράπεζα για τον εκσυγχρονισμό μονάδας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με άνθρακα στην Τούζλα.