Μπλόφα Πούτιν ο νέος ρώσο- τουρκικός αγωγός ή αλλαγή της ρωσικής ενεργειακής πολιτικής ;

Η απόφαση του προέδρου της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν να «παγώσει» τον αγωγό South Stream αλλάζει τα ενεργειακά δεδομένα και σηματοδοτεί νέους προσανατολισμούς για τη ρωσική «διπλωματία των αγωγών».

Παράλληλα δείχνει ότι μπορεί να μεταβάλλει και τις συμμαχίες στη νοτιανατολική Ευρώπης και να δώσει ώθηση στα σχέδια της Τουρκία να εξελιχθεί σε ενεργειακό κόμβο Ανατολής – Δύσης και στενό ενεργειακό συνεργάτη της Μόσχας. Ωστόσο δεν αποκλείεται σύμφωνα με τις διεθνείς αναλύσεις να πρόκειται για μια μπλόφα του Πούτιν για να ασκήσει πιέσεις σε Βουλγαρία, Σερβία, Ουγγαρία και Αυστρία, να ενωθούν για να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για το South Stream. Όμως εάν ο South Stream τελικά εγκαταλειφτεί η Σερβία απομονώνεται ενώ η Ουγγαρία του εθνικιστή πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπάν μένει εκτεθειμένη για τη στήριξη που του παρείχε.

Ο πρόεδρος Πούτιν έκανε την ανακοίνωση από την Άγκυρα και μετά τη συνάντηση του με τον τούρκο ομόλογό του Ταγίπ Ερντογάν δηλώνοντας ότι η Μόσχα σχεδιάζει την κατασκευή ενός υποθαλάσσιου αγωγού από τη Μαύρη Θάλασσα προς την Τουρκία όπου θα καταλήγει στα ελληνο- τουρκικά σύνορα. Προβλέπεται η δημιουργία ενός διαμετακομιστικού κέντρου από τον οποίο θα έχουν τη δυνατότητα να προμηθεύονται και άλλες χώρες της νότιας Ευρώπης φυσικό αέριο.

Η πρόταση του Πούτιν για το ρώσο- τουρκικό αγωγό ευνοεί και την ενεργειακή πολιτική της Ελλάδας και αναδεικνύει για μια ακόμη φορά τη σημασία της γεωπολιτικής της θέσης καθώς εμφανίζεται ως μια «διαμετακομιστική χώρα» ενεργείας που δύναται να εξυπηρετήσει τόσο τα ρωσικά όσο και τα ευρωπαϊκά ενεργειακά συμφέροντα. Από την Ελλάδα θα διέρχεται μέρος του σχεδιαζόμενου αγωγού φυσικού αερίου TΑP (θεμέλιου λίθου του Νότιου Ευρωπαϊκού Διαδρόμου) και η χώρα μας θα μπορεί να γίνει και κόμβος του νέου προτεινόμενου ρώσο – τουρκικού αγωγού χωρητικότητας 63 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων που θα παρακάμπτει την Ουκρανία και τη Βουλγαρία. Ο επικεφαλής της Gazprom Αλεξέι Μίλερ έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες αναφέροντας ότι ο αγωγός θα έχει τη δυνατότητα μεταφοράς στα ελληνο-τουρκικά σύνορα 50 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου. Η αφετηρία του αγωγού θα είναι ο σταθμός Russkaya που είχε αρχικά σχεδιαστεί για το South Stream.

Ο TAP και ο νέος ρώσο- τουρκικός αγωγός θα είναι εκ φύσεως δυο ανταγωνιστικοί αγωγοί. Ο πρώτος σχεδιάστηκε για να περιορίσει την εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο και θα τροφοδοτείται από το Αζερμπαϊτζάν. Ο δεύτερος αποφασίστηκε για να παρακάμψει, να απομονώσει την Ουκρανία και να συνεχίσει τη ροή του ρωσικού φυσικού αερίου προς τις ευρωπαϊκές αγορές.

Όμως τα μέχρι στιγμής δεδομένα δείχνουν ότι μόνο ο αγωγός TAP αποτελεί τη μόνη αξιόπιστη και υλοποιήσιμη λύση για μείωση της εξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο. Τα οποία σχέδια της Ρωσίας να κατασκευάσει νέους αγωγούς δικούς της συμφερόντων θα είναι χρονοβόρα και στην περίπτωση του ρώσο-τουρκικού θα χρειαστούν και νέοι διασυνδετήριοι αγωγοί για να το μεταφέρουν από τα ελληνό-τουρκικά σύνορα στην Ευρώπη.

Η Τουρκία εάν τελικά το σχέδιο για το νέο αγωγό φυσικού αερίου εισέλθει σε διαδικασίες υλοποίησης θα μπορεί, σύμφωνα με το περιοδικό Foreign Policy να δικαιώσει τις ενεργειακές προσδοκίες της να εξελιχθεί σε ενεργειακό κόμβο Ανατολής – Δύσης ακόμα και αν η επαναπροσέγγιση με τη Μόσχα δείχνει την πρόθεση της Άγκυρας να κινηθεί ακόμα πιο μακριά από τις Βρυξέλλες. Για την Ευρωπαϊκή Ένωση η εγκατάλειψη του South Stream θα μπορεί να σημαίνει και μια νίκη έναντι του Πούτιν στο πλαίσιο της διαμάχης για επιρροή σε χώρες του πρώην σοβιετικού μπλοκ και της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.