Ας παραδειγματιστούν οι Κύπριοι

Το όνομα Ιλχάμ Αλίγιεφ η Ιλχάμ Αλίεφ, μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 2020 δεν έλεγε τίποτα στους Έλληνες και ακόμα περισσότερο στους Κύπριους. Ακόμα και το Αζερμπαϊτζαν όπου είναι Πρόεδρος από τις 31 Οκτωβρίου, διαδεχόμενος τον πατέρα του, Χεϊντάρ Αλίγιεφ, οι περισσότεροι το γνώριζαν από τις ποδοσφαιρικές αναμετρήσεις του Τσάμπιονς Λιγκ.

Το Αζερμπαϊτζάν δεν έγινε ιδιαίτερα γνωστό ούτε και από την κρίση του καλοκαιριού του 2020 ενώ πολλοί στην Ελλάδα και την Κύπρο άκουγαν το όνομα της χώρας στις αναφορές για το Ναγκόρνο – Καραμπάχ. Εδώ να σημειώσω για ακόμη μια φο΄ρά, και ειδικά προς τους Κύπριους, το Ναγκόρνο – Καραμπάχ σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και όχι την άποψη κάποιου, είναι αναγνωρισμένο έδαφος του Αζερμπαϊτζάν το οποίο καταλήφθηκε – όπως και το Βόρειο τμήμα της Κύπρου -στο πρώτο πόλεμο (1988-1994) από τους Αρμένιους και ήταν στην κατοχή τους μέχρι και τον τελευταίο πόλεμο όπου τα εδάφη απελευθερώθηκαν.

Τον Σεπτέμβριο του 2020 ο Ιλχάμ Αλίγιεφ έγινε γνωστός στην Ελλάδα από την στάση που κράτησε απέναντι στον Έλληνα Πρέσβη στο Μπακού, Νίκο Πιπερίγκο, κατα τα διαπιστευτήρια του πολέμου. Να σημειώσω εδώ πως ο Νίκος Πιπερίγκος ήταν ο τελευταίος αξιωματούχος που έβλεπε ο Αλίεφ πριν το ξεκίνημα του πολέμου. Όπως είχα σημειώσει σε άρθρο μου την επόμενη ημέρα (εδώ), ο τρόπος που αντιμετωπίστηκε ο Έλληνας Διπλωμάτης δεν ήταν άλλος απ΄ο το μήνυμα που προσπαθούσε να στείλει ο Αλίεφ στην Ευρ΄ώπη και τις ΗΠΑ για μια λύση που είχε το πράσινο φως από τους ίδιους αλλά τελευταία στιγμή τον άφησαν μόνο, όχι απέναντι στην Αρμενία ένα θέμα που στρατιωτικά δεν τον ενοχλούσε ιδιαίτερα, αλλά απέναντι στην Τουρκία, τηνΡωσία και, την Γερμανία. Το διάστημα εκείνο οι Ευρωπαίοι πάσχιζαν να λύσουν προβλήματα στην Βαλτική και την Ανατολική Μεσόγειο και ο Ντόναλντ Τραμπ σχεδιάζε όσα είδαμε στο Καπιτώλιο.

Για το «V» όμως το Αζερμπαϊτζάν δεν ήταν κάτι καινούριο αλλά ούτε και η πολιτική του Ιλχάμ Αλίγιεφ. Από την ημέρα που αποφασίστηκε η λειτουργία του αγωγού TAP και από τα πρώτα βήματα (2014) το Μέσο ασχολήθηκε αρκετές φορές με την πολιτική των Αζέρων. Έκανε έντονη κριτική για τον καθεστωτικό τρόπο που κινούταν η Κοινοπραξία του TAP στην Ελλάδα, πως η EBRD χρηματοδότησε ένα έργο το οποίο δεν θα έπρεπε και τέλος, την αδιαφορία για τις τοπικές κοινωνίες. Όλα αυτά φυσικά μπορεί να τα βρει ο χρήστης και σε ένα συνολικό άρθρο με τίτλο «Αζερμπαϊτζάν: Από πολιτική αποικιοκρατίας του TAP στην σύλληψη και έκδοση της Ελένης Θεοχάρους»

Και εδώ είναι ακριβώς που πρέπει να σταθούμε, ο τρόπος που το Αζερμπαϊτζάν αντιμετώπισε το θέμα του Καραμπάχ. Ο Ιλχάμ Αλίεφ με συνέπεια ακολουθώντας τα βήματα του πατέρα του, δεν δέχτηκε ποτέ να καθίσει στο ίδιο τραπέζι και να διαπραγματευτεί με τους Αρμένιους όσο τα εδάφη της χώρας του ήταν υπό κατοχή. Πάτησε πάνω στα ψηφίσματα του ΟΗΕ και από την πρώτη ημέρα ο πατέρας του και ο ίδιος στην συνέχεια ακολούθησαν, με μεθοδικότητα μια στρατηγική. Ακόμα και όταν σχεδιαζόταν ο Νότιος Διάδρομος (TANAP-TAP), αντιστάθηκε στις Αμερικανικές πιέσεις για διεύλευση του αγωγού από Αρμενικά εδάφη σε τέτοιο σημείο ώστε να τιναχθεί το σχέδιο στον αέρα. Έτσι πέτυχε ο αγωγός TANAP να περάσει από την Γεωργία παρά τον κίνδυνο που είχε η διεύλευση αυτή από το «Χάσμα της Γκάντζα»

Δηλαδή το Αζερμπαϊτζάν ακολούθησε τελείως διαφορετικό δρόμο από τι οι Κύπριοι, οι οποίοι όχι μόνο κάθονται στο ίδιο τραπέζι, όχι μόνο συνομιλούν με τους κατακτητές, αλλά είναι διατεθιμένοι να κάνουν συμβιβασμούς και υποχωρήσεις αφού πλέον η κάθε νέα λύση στο Κυπριακό είναι χειρότερη από την προηγούμενη.

Ακόμα και σήμερα κρα΄τα την ίδια στάση και λίγες ώρες πριν το Υπουργείο Εξωτερικών του Αζερμπαϊτζαν με αφορμή την επίσκεψη της Γαλλίδας υποψήφιας Βαλερί Πεκρές στο Καραμπάχ, εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία «οι Γάλλοι πολίτες, οι οποίοι παραβίασαν σοβαρά τις απαιτήσεις των σχετικών νόμων της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν, είναι υπεύθυνοι σύμφωνα με την εθνική μας νομοθεσία. Θα θέλαμε να ενημερώσουμε ότι τα ονόματα Γάλλων πολιτών που επισκέπτονται παράνομα τα εδάφη του Αζερμπαϊτζάν έχουν συμπεριληφθεί στη λίστα με τα άτομα που είναι ανεπιθύμητα να εισέλθουν στη χώρα μας.»

Αντίθετα και πάλι στην Κύπρο, οι Ελληνοκύπριοι με ενθουσιασμό αφήνουν τα χρήματα τους στα κατεχόμενα και έχουν εξαιρετικές σχέσεις με εποίκους και Τουρκοκύπριους .

Δίδαξε Διπλωματία ο Ιλχάμ Αλίγιεφ

«Ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ είναι ένας άνθρωπος με εκπληκτικές ιδιότητες και άψογη ανατροφή. Όταν του μιλάς, βλέπεις ότι είναι απόλυτα ειλικρινής. Τα γεγονότα των τελευταίων ετών έδειξαν ότι αυτός ο άνθρωπος έχει μεγάλη θέληση, μεγάλη ηγετική ικανότητα. Είμαι βέβαιος ότι η Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν έχει πολλές φωτεινές και υπέροχες σελίδες μπροστά. Η χώρα αναπτύσσεται πολύ εντατικά τα τελευταία 10 χρόνια. Αυτή η εξέλιξη έχει επηρεάσει κάθε τομέα – δημογραφία, υποδομές, τον ρόλο της χώρας στη διεθνή σκηνή. Είμαι βέβαιος ότι το Αζερμπαϊτζάν περιμένει μια φωτεινή και ενδιαφέρουσα ζωή, η οποία θα εξασφαλίσει τη σταθερότητα στον Καύκασο. Νομίζω, Αυτό είναι πολύ σημαντικό για τον Ιλχάμ Αλίεφ και τον λαό του Αζερμπαϊτζάν. Ο Ιλχάμ Αλίεφ είναι ένας βαρύς πολιτικός που ξέρει πραγματικά τι θέλει για τη χώρα του. Ξέρει τι συμφέροντα έχει το Αζερμπαϊτζάν. Ο Ιλχάμ Αλίεφ κατανοεί τη θέση του Αζερμπαϊτζάν στον γεωπολιτικό χάρτη. Νομίζω ότι τον διακρίνει η πολύ σοβαρή και εις βάθος ανάλυσή του για το τι συνέβη. Διακρίνεται επίσης ως ένας πραγματικός ηγέτης της χώρας με ισχυρή θέληση. Νομίζω ότι ο συνδυασμός υψηλής ευφυΐας και θέλησης είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα του Ιλχάμ Αλίεφ. Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι πολύ σημαντικά στη σύγχρονη εποχή.»

Τα παραπάνω λόγια δεν ανήκουν σε κάποιον Αζέρο η σύμμαχο του Αλίεφ, αλλά στον Ειδικό Απεσταλμένο του Ρώσου Προέδρου για τη Διεθνή Πολιτιστική Συνεργασία Mikhail Shvydkoy.

Ο Ιλχάμ Αλίεφ όντως «διάβασε» τον νέο κόσμο που θα δημιουργούσε η μετάβαση στην Ενέργεια, και το πρόβλημα που θα αντιμετώπιζε η Ευρώπη. Σε μια τέλεια ισορροπία – με εμπειρία από την Σοβιετική εποχή- ανάμεσα στο πρόβλημα του Καραμπάχ και της ειδικής που δημιουργούσε με την Δύση το πολίτευμα της χώρας, πέτυχε να συνομιλεί με όλη την Ευρώπη, το Ισράηλ, τις ΗΠΑ, την Ρωσία και προσφάτα και με το Ιράν. Έμεινε έξω από όλους τους ανταγωνισμούς των μεγάλων δυνάμεων παρά την γεωγραφική θέση, και όπου χρειάστηκε πήρε μεγ΄άλες αποφάσεις όπως στην περίπτωση του Ισραήλ.

Η σχέση αυτή με το Τελ Αβίβ δεν είναι τυχαία αν και πάλι την μάθαμε με αφορμή τον πόλεμο του Καραμπάχ και τα Ισραλινά drones. Η πόλη Qirmizi Qasaba του Αζερμπαϊτζάν είναι η μόνη εξ ολοκλήρου εβραϊκή πόλη στον κόσμο εκτός του Ισραήλ. Το Αζερμπαϊτζάν παρέχει επίσης το 40% του πετρελαίου του στο Ισραήλ ενώ έχει αποδειχθεί αξιόπιστος εταίρος των ΗΠΑ στο ευαίσθητο γεωπολιτικό ζήτημα του Ισραήλ.

Επίσης όταν οι δυνάμεις ασφαλείας του Αζερμπαϊτζάν απέτρεψαν επίθεση σε ισραηλινό διπλωματικό προσωπικό και είκοσι δύο άτομα, ορισμένοι Ιρανοί πολίτες και άλλοι πολίτες του Αζερμπαϊτζάν που υποστήριζαν Ιρανούς, συνελήφθησαν με την κατηγορία της τρομοκρατίας, οι δ΄ύο χώρες προχώρησαν σε μια στρατιωτική συμφωνία που το 2010 άγγιζε τα 1,6 δις δολάρια.

Το πιο σημαντικό σε εκείνη την Συμφωνία ήταν το είδος των συστημάτων μετέφερε το Ισραήλ στο Μπακού. Μεταξύ των συστημάτων ήταν η πώληση δύο ραντάρ από τα πιο εξελιγμένα στον κόσμο του Green Pine. Το συγκεκριμένο σύστημα ΄είναι η τελευταία λέξη της τεχνολογίας στην κατηγορία του και η πώληση όχι ενός αλλά δύο συστημάτων Green Pine επέτρεπε και επιτρέπει στο Αζερμπαϊτζάν (και το Ισραήλ) να έχει ένα σύστημα μεγάλης εμβέλειας ικανό να βλέπει βαθιά μέσα στη βορειοανατολική επικράτεια του Ιράν και να εξασφαλίζει εξαιρετική άμυνα ενάντια σε κάθε αέρα απειλή προς το Μπακού. Σε αντάλλαγμα για αυτήν την προμήθεια, το Αζερμπαϊτζάν επέτρεψε στις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις να λειτουργήσουν προηγμένες επιχειρησιακές βάσεις στο έδαφός του, ιδιαίτερα στον τομέα των πληροφοριών και της αεροπορίας. Να σημειωθεί πως από το 2017 το Αζερμπαϊτζάν διαπραγματεύεται την αγορά 25 αεροσκαφών M-346 από την Ιταλία ενώ έχει ήδη αποκτήσει αριθμό εκπαιδευτικών στον συγκεκριμένο τύπο. Η αγορά έγινε κατόπιν προτροπής του Ισραήλ το οποίο χρησιμοποιεί τον ίδιο τύπο για τα εκπαιδευτικά κέντρα, όπως αυτό που θα δημιουργηθεί στην Καλαμάτα.

Το Αζερμπαϊτζαν τα τελευταία χρόνια και ειδικά μετά το τέλος του δεύτερου πολέμου στο Καραμπάχ, κάνει νέα ανοίγματα στον υπόλοιπο κόσμο. Έχει προβεί σε έναν αγώνα δρόμου για να δημιουργήσει στο Καραμπάχ ένα επίπεδο ζωής όπως και στην υπόλοιπη χώρα. «Ίσως το πιο σημαντικό σημείο για τη διπλωματική οργάνωση του Αζερμπαϊτζάν και ένα από τα σημεία που πρέπει να αναλυθεί από πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, είναι η χρήση της προπαγάνδας και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Η διπλωματική κοινότητα του Αζερμπαϊτζάν παρακολουθεί συνεχώς διάφορες καταγγελίες παραπληροφόρησης εναντίον της χώρας και παράγει περιεχόμενο εναντίον τους. Πρεσβευτές και άλλοι εκπρόσωποι συμμετέχουν σε συνομιλίες σε κορυφαία ιδρύματα όπως το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, και πραγματοποιούν συναντήσεις με εξέχοντες πολιτικούς, καλλιτέχνες και επιχειρηματίες στις χώρες τους. Η κοινή χρήση αυτών μέσω ανοιχτών καναλιών είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτών των συναντήσεων. Ταυτόχρονα, χρησιμοποιεί ενεργά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και έντυπα μέσα με δημοσιεύσεις σε διαφορετικές γλώσσες που προωθούν την πολιτιστική κληρονομιά της χώρας και εφιστούν την προσοχή στην πολυπολιτισμική και ανεκτική ζωή του Αζερμπαϊτζάν.» σημειώνει Τούρκος αναλυτής στο Πρακτορείο Anadolu

Αν ο Ιλχάμ Αλίεφ κατορθώσει να δώσει ένα καλύτερο μέλλον σε όσους Αρμένιους ζούνε στο Αζερμπαϊτζάν και ειδικά στο Καραμπάχ, θα είναι το διαβατήριο για ειρήνη στον Καύκασο αλλά και να βγάλει από πάνω του την εικόνα του καθεστωτικού ηγέτη. Οι προϋποθέσεις υπάρχουν στην χώρα του. Μετά τις μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν και τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν στην εσωτερική και εξωτερική οικονομική πολιτική τα τελευταία 18 χρόνια, η οικονομία του Αζερμπαϊτζάν αναπτύχθηκε ραγδαία και το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) αυξήθηκε περισσότερο από τρεις φορές, το ποσοστό φτώχειας στο Αζερμπαϊτζάν έχει μειωθεί από 49% σε 5% και το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε σε περίπου 6%. Το Αζερμπαϊτζάν έχει δημιουργήσει ένα ευνοϊκό επενδυτικό κλίμα, το οποίο είχε προσφέρει περίπου 280 δισεκατομμύρια δολάρια σε επενδύσεις στην οικονομία της χώρας, εκ των οποίων οι μισές είναι ξένες επενδύσεις. Τα στρατηγικά συναλλαγματικά αποθέματα του Αζερμπαϊτζάν υπερβαίνουν το εξωτερικό χρέος του κράτους κατά περισσότερο από έξι φορές. Το εξωτερικό χρέος του Αζερμπαϊτζάν αντιπροσωπεύει μόνο περίπου το 17,3 τοις εκατό του ΑΕΠ του. Μέχρι το τέλος του 2030, το Μπακού σχεδιάζει να το μειώσει στο 10%.

Τα επιτεύγματα του Αζερμπαϊτζάν επαινούνται ιδιαίτερα από τους διεθνείς θεσμούς. Η έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός κατατάσσει το Αζερμπαϊτζάν 10ο στη μακροπρόθεσμη στρατηγική της κυβέρνησης και 5ο στον κόσμο όσον αφορά τη δέσμευση της ηγεσίας για μεταρρυθμίσεις. Το Αζερμπαϊτζάν κατέχει τη δεύτερη θέση όσον αφορά την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στον πληθυσμό, την 11η όσον αφορά την αποτελεσματικότητα των σιδηροδρομικών υπηρεσιών, τη 12η όσον αφορά την αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών αεροπορικών μεταφορών, την 25η όσον αφορά την αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών λιμανιών και την 27η για την ποιότητα των οδικών υποδομών.

 Επιπλέον, η διοχέτευση των εσόδων από το πετρέλαιο στον μη πετρελαϊκό τομέα εξασφάλισε σοβαρά επιτεύγματα στην ανάπτυξη αυτού του τομέα και ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης του μη πετρελαϊκού τομέα τα τελευταία 10 χρόνια έφτασε σχεδόν το 11%. Σήμερα το Αζερμπαϊτζάν κατέχει περισσότερο από το 60 τοις εκατό της προστιθέμενης αξίας στον Νότιο Καύκασο ενώ τα τελευταία χρόνια, τα στρατηγικά συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας έχουν αυξηθεί κατά περισσότερο από 25 φορές και έφθασαν τα 55 δισεκατομμύρια δολάρια περίπου, δηλαδή περίπου 12 φορές υψηλότερα από το εξωτερικό χρέος του κράτους.