Απώλεια επιρροής του Πούτιν στα Βαλκάνια

Όταν η Ελλάδα – η οποία είναι παραδοσιακά ένας από τους στενότερους φίλους της Ρωσίας στην Ευρώπη – απέλασε τους δύο Ρώσους διπλωμάτες τον περασμένο μήνα, με την κατηγορία ότι προσπάθησαν να καταστρέψουν τη συμφωνία με την ΠΓΔΜ, εξέθεσε τον όλο και μεγαλύτερο εκνευρισμό της Μόσχας για την απώλεια επιρροής του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν σε μια στρατηγική περιοχή-κλειδί, γράφει σε άρθρο του το Bloomberg.

Η Ρωσία εκδιώκεται από τα Βαλκάνια με την επέκταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, με αποτέλεσμα να ελαχιστοποιείται το «βάρος» του Κρεμλίνου στην νοτιοανατολική Ευρώπη. Και, σύμφωνα με τέσσερις πηγές στη Μόσχα που γνωρίζουν την βαλκανική πολιτική της Ρωσίας, η αντιστροφή αυτής της τάσης έχει ελάχιστες πιθανότητες. «Η συμμετοχή στο ΝΑΤΟ φυσικά είναι κακή για εμάς», δήλωσε στο Bloomberg ο Leonid Reshetnikov, πρώην επικεφαλής των ρωσικών πληροφοριών εξωτερικού, ο οποίος είχε υπηρετήσει ως πράκτορας στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια. «Τι μπορούμε να κάνουμε; Ξεκαθαρίζουν αυτή την περιοχή» από αντίπαλες επιρροές, είπε.

Οι βαθιοί ιστορικοί και πολιτισμικοί δεσμοί με τα Βαλκάνια καθιστούσαν την περιοχή ένα σημείο διατήρησης του φιλορωσικού αισθήματος, που διασφάλιζε θερμότερες σχέσεις απ’ ότι με το μεγαλύτερο μέρος της υπόλοιπης Ευρώπης. Τώρα, όμως, τα κράτη των Βαλκανίων δεσμεύονται με τη Δύση, καθώς έλκονται από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ.

Ακόμα και εν μέσω διχασμού εντός της ΕΕ και ερωτημάτων που εγείρονται από τον αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ ως προς την δέσμευση των ΗΠΑ στους συμμάχους του ΝΑΤΟ, το μπλοκ εξακολουθεί να αποτελεί ισχυρό πόλο έλξης στην περιοχή, καθώς υπόσχεται αύξηση του εμπορίου και βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, ενίσχυση του κράτους δικαίου και εγγυήσεις για την ασφάλεια. Η συρρικνούμενη γεωπολιτική επιρροή της Ρωσίας αποτελεί ένα ιστορικό εμπόδιο για τον Πούτιν, παρά το ότι η παγκόσμια δύναμή του φαίνεται να αυξάνεται, από τη Ρωσία μέχρι την εμπλοκή στην αμερικανική πολιτική.

«Η Ρωσία ενεργεί παθητικά», σχολίασε ο εθνικιστής διανοούμενος Alexander Dugin, ο οποίος είχε διατελέσει σύμβουλος του Κρεμλίνου και ο οποίος προωθεί ένα όραμα κυριαρχίας της Ρωσίας στην Ευρώπη και την Ευρασία. «Χρειάζεται ένα σχέδιο δράσης».

Απελάσεις από την Ελλάδα

Η Ελλάδα απέλασε τους Ρώσους διπλωμάτες κατηγορώντας τους ότι δωροδόκησαν αξιωματούχους σε μια προσπάθεια να εμποδίσουν τη συμφωνία για την ονομασία της ΠΓΔΜ, που δίνει τη δυνατότητα στη γειτονική χώρα να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Το υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας κατηγόρησε την Ελλάδα ότι συμμετέχει σε «βρώμικες προβοκάτσιες», με την Αθήνα να απαντά πως «πρέπει να σταματήσει η συνεχής ασέβεια προς την Ελλάδα».

H Ελλάδα είναι απόλυτα αποφασισμένη να επικυρώσει τη συμφωνία, δήλωσε ο επικεφαλής της Διαρκούς Επιτροπής Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων, και στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, Κώστας Δουζίνας. «Αν οι Ρώσοι συνεχίσουν να επιχειρούν να την εκτροχιάσουν, η αντίδραση θα είναι ισχυρή».

Ακόμα και οι φιλορώσοι Ανεξάρτητοι Ελληνες κατηγορούν τη Μόσχα για εμπλοκή, παρά το ότι αντιτίθενται στη συμφωνία. Υπάρχουν «πληροφορίες από πρώτο χέρι πως υπήρξε Ρωσική παρέμβαση στα Ελληνικά ζητήματα», δήλωσε στο Bloomberg ο αντιπρόεδρος του κόμματος, Πάνος Σγουρίδης. «Είναι κρίσιμης σημασίας να προστατευθεί η εθνική κυριαρχία της Ελλάδας».

Εχθροί της Ρωσίας

Η ΠΓΔΜ «θα είναι στο ΝΑΤΟ», δήλωσε ο Frants Klintsevich, μέλος της επιτροπής άμυνας και ασφάλειας της άνω βουλής της Ρωσίας. Η Μόσχα θεωρεί πως η επέκταση του ΝΑΤΟ ενισχύει «τον κύκλο εχθρών γύρω από τη Ρωσία», σημείωσε.

Οι εντάσεις έρχονται μετά τις κατηγορίες του Μαυροβουνίου ότι η Ρωσία ήταν πίσω από την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2016, σε μια προσπάθεια να εκτροχιάσει την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ πέρυσι. Δυο ρώσοι πράκτορες ήταν μεταξύ των 14 ατόμων στους οποίους απαγγέλθηκαν κατηγορίες από τους εισαγγελείς του Μαυροβουνίου για την απόπειρα, ωστόσο η Ρωσία αρνείται την οποιαδήποτε εμπλοκή της.

Ο Konstantin Malofeev, ένας πλούσιος Ρώσος επιχειρηματίας και σύμμαχος του Πούτιν, στον οποίον η ΕΕ έχει επιβάλει κυρώσεις για στήριξη αυτονομιστών στην ανατολική Ουκρανία και ο οποίος έχει καλλιεργήσει δεσμούς με ακροδεξιά κόμματα στην Ευρώπη, προειδοποίησε για βίαιες αντιδράσεις στην περίπτωση της Ελλάδας. Δημοσκόπηση τον Ιούνιο στην Ελλάδα έδειξε πως σχεδόν το 70% των Ελλήνων τάσσονται κατά της συμφωνίας με την ΠΓΔΜ.

Οι άγαρμπες κάποιες φορές προσπάθειες της Ρωσίας να αποσοβήσει την αυξανόμενη επιρροή της Δύσης, έχουν προκαλέσει ανησυχία, ιδιαίτερα μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και την στήριξη που δόθηκε σε αντάρτες που πολεμούν στην ανατολική Ουκρανία. Ο φόβος της Μόσχας είναι ότι μπορεί να καταλήξει χωρίς εταίρους στην περιοχή.

Απέναντι στη Ρωσία, βρίσκονται οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαϊκοί σύμμαχοι, γράφει το Bloomberg. Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Μάικ Πένς, συνομίλησε τηλεφωνικά με τον Αλέξη Τσίπρα και τον Ζόραν Ζάεφ στις 5 Ιουλίου, γράφοντας αργότερα στον λογαριασμό του στο twitter ότι η «επιτυχής εφαρμογή» της συμφωνίας «θα ανοίξει την πόρτα στην ευρωπαϊκή ενοποίηση» για την ΠΓΔΜ. Ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Χάικο Μάας δήλωσε στις 30 Ιουλίου πως είναι προς το «στρατηγικό συμφέρον» της ΕΕ να επεκταθεί στα δυτικά Βαλκάνια.

«Θα είναι ένα πολύ μεγάλο πλήγμα» για τη Ρωσία αν η Σερβία, την οποία βομβάρδισαν οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ το 1999 κατά την κρίση του Κοσόβου, στο τέλος ενταχθεί στη συμμαχία, σύμφωνα με τον Nikita Bondarev, ειδήμονα σε θέματα Βαλκανίων του Ρωσικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών, που παρέχει συμβουλές στο Κρεμλίνο. «Θα μείνουμε σχεδόν χωρίς φίλους στην νοτιοανατολική Ευρώπη».

^{(Πηγή: Bloomberg-απόδοση Καθημερινή)}