«Απογοητευμένη» η Σερβία από την Ουκρανία, την Ελλάδα και τη Σλοβακία για την ψηφοφορία στο Συμβούλιο της Ευρώπης σχετικά με το Κόσοβο

Η ψηφοφορία για την προσπάθεια του Κοσόβου να ενταχθεί στο διεθνές όργανο ανθρωπίνων δικαιωμάτων που εδρεύει στο Στρασβούργο, το Συμβούλιο της Ευρώπης, αποκάλυψε μια σειρά από γεωπολιτικά ζητήματα και εντάσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη, καθώς και δημιουργώντας προβλήματα στον δρόμο όσον αφορά τις προσπάθειες που υποστηρίζονται από την ΕΕ. καταπραΰνουν τις περιφερειακές εντάσεις.

Το πρώτο βήμα του Κοσόβου στη διαδικασία υποβολής αιτήσεων εγκρίθηκε με 33 από τις 46 πιθανές ψήφους υπέρ, αρκετές για να περάσει στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση για περαιτέρω δράση.

Όμως η Σερβία κατηγόρησε το Συμβούλιο της Ευρώπης για παραβίαση των διαδικασιών αποδοχής της αίτησης του Κοσόβου και δεσμεύτηκε να αλλάξει τη στάση της έναντι της Ουκρανίας για την αποχή της από την ψηφοφορία, καθώς και για άλλες χώρες που δεν ακολούθησαν τη γραμμή της. Αυτό περιλαμβάνει την Ελλάδα και τη Σλοβακία, οι οποίες δεν αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου το 2008 από τη Σερβία, αλλά αποφάσισαν να συμμετάσχουν στην κρίσιμη ψηφοφορία, υπονοώντας μια ήπια στάση απέναντι στο ΣτΕ και την ελπίδα της ΕΕ.

Το βήμα του Κοσόβου προς την ένταξη στο ΣτΕ πανηγυρίστηκε ευρέως, εκτός από το εσωτερικό του Βελιγραδίου. Ο υπουργός Εξωτερικών Ίβιτσα Ντάτσιτς έσπευσε να ισχυριστεί ότι το Καταστατικό του Συμβουλίου της Ευρώπης παραβιάστηκε επειδή κάτι που δεν είναι κράτος δεν μπορεί να είναι μέλος του οργανισμού.

«Αυτή η απόφαση αντιπροσωπεύει οπωσδήποτε το «λυκόφως» του χάρτη του Συμβουλίου της Ευρώπης γιατί είναι η πρώτη φορά που υποβάλλεται αίτημα για μια γη που δεν είναι κράτος και δεν αναγνωρίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη», είπε ο Ντάτσιτς.

Είπε επίσης ότι η Σερβία θα αλλάξει την προσέγγισή της στην εξωτερική πολιτική, ιδιαίτερα όσοι απείχαν ή ψήφισαν υπέρ του Κοσσυφοπεδίου.

Το Μαυροβούνιο, για παράδειγμα, θα μπορούσε να απέχει και να δείχνει κάποιο σεβασμό στα προβλήματά μας. Το Μαυροβούνιο υποστήριξε την αίτηση του Κοσσυφοπεδίου. Θα χρειαστούν την ψήφο μας, αλλά δεν πρέπει πλέον να περιμένουν μια θετική προσέγγιση από εμάς», είπε ο Ντάτσιτς.

Η Ουκρανία ήταν επίσης στη γραμμή βολής για την αποχή της με τη Σερβία.

«Η Σερβία καταδικάζει την παραβίαση της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας σε όλα τα ψηφίσματα, και όταν πρόκειται για τη δική μας, είναι συγκρατημένα, κάτι που θα επηρεάσει περαιτέρω συμπεριφορές απέναντι σε αυτήν τη χώρα, επειδή η εξωτερική πολιτική βασίζεται στην αμοιβαιότητα», είπε ο Ντάτσιτς.

Ο εκπρόσωπος της Ουκρανίας στο ΣτΕ, Oleksiy Goncharenko, τον Οκτώβριο του 2022, κάλεσε το Κόσοβο να γίνει πλήρες μέλος του οργανισμού, προσθέτοντας ότι θα πρέπει επίσης να αναγνωριστεί ως ανεξάρτητο.

«Το Κοσσυφοπέδιο πρέπει να αναγνωριστεί από όλες τις χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης… Σας απευθύνω έκκληση, αναγνωρίστε αυτή τη χώρα ως ανεξάρτητο κράτος για το οποίο πολέμησαν για το μέλλον και την ανεξαρτησία τους. Θα πρέπει να καθίσουν εδώ μαζί μας, να είναι μέρος του Συμβουλίου της Ευρώπης και μόνο τότε μπορούμε να γίνουμε πιο δυνατοί, και αυτή η χώρα θα ανθίσει επίσης», είπε στην Ολομέλεια σε μια παθιασμένη ομιλία.

Η Ουκρανία είναι μεταξύ εκείνων που δεν αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία του Κοσόβου, κυρίως λόγω των δικών της εδαφικών διαφορών. Ο Γκοντσαρένκο είπε ότι απευθύνει έκκληση στο ουκρανικό κοινοβούλιο να αναγνωρίσει το Κόσοβο ως ανεξάρτητη χώρα και ότι και άλλες χώρες πρέπει να κάνουν το ίδιο.

Σε επίπεδο ΕΕ, οι μόνες χώρες που δεν αναγνώρισαν τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου το 2008 από τη Σερβία μετά τον πόλεμο του 1998-1999 είναι η Ισπανία, η Ελλάδα, η Σλοβακία, η Κύπρος και η Ρουμανία, όλες για διαφορετικούς λόγους.

Αλλά αυτή η ομάδα χωρών διχάστηκε σχετικά με την ψηφοφορία στο Κοσσυφοπέδιο, δείχνοντας για πρώτη φορά αλλαγή νοοτροπιών. Για παράδειγμα, η αποχή της Ελλάδας υποδηλώνει μια άμβλυνση της στάσης, ίσως μετά από μια σειρά πρόσφατων επισκέψεων υψηλού επιπέδου κρατικών αξιωματούχων στην Πρίστινα.

Από την άλλη, η Ουγγαρία καταψήφισε.

Η Ουγγαρία αναγνωρίζει την ανεξαρτησία του Κοσόβου, αλλά η αυξανόμενη τριβή της με την ΕΕ, σε συνδυασμό με αυτό που ορισμένοι αντιλαμβάνονται ως συμπάθεια προς τη Ρωσία και τη Σερβία, έριξαν ένα αβέβαιο φως στις ενέργειές της.

Τον Ιανουάριο του 2023, ο Ούγγρος υπουργός Εξωτερικών Peter Szijjarto ανακοίνωσε ότι «η Ουγγαρία θα καταψηφίσει την ένταξη του Κοσόβου σε όλους τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς μέχρι να επιτευχθεί συμφωνία με τη Σερβία».

Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών του Κοσσυφοπεδίου Πετρίτ Σελίμι χαρακτήρισε τη στάση της Ουγγαρίας «λυπηρή» και «άσχημα νέα» ενώ επαίνεσε άλλους μη αναγνώριστες για την αποχή.

Ο Ντάτσιτς ευχαρίστησε την Ουγγαρία γιατί, όπως είπε, είναι μεγάλη υπόθεση που κάποιος που αναγνώρισε το Κόσοβο το καταψηφίζει μαζί με το Αζερμπαϊτζάν και τη Γεωργία, την Αρμενία. Επεσήμανε επίσης ότι η Ισπανία, η Κύπρος και η Ρουμανία παρέμειναν συνεπείς στη στάση τους.

Η «μεγάλη απογοήτευση»

Η «μεγάλη απογοήτευση» στα μάτια του Βελιγραδίου προήλθε από τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο, την Ελλάδα, τη Σλοβακία και άλλες χώρες που άλλαξαν τη στάση τους με την αποχή από την ψηφοφορία.

«Το Μαυροβούνιο θα μπορούσε να έχει δείξει λίγο σεβασμό για τα προβλήματά μας, μετά από αυτό, δεν θα μπορούν να υπολογίζουν στην ψήφο μας, όπως και σε αυτούς που απείχαν», δήλωσε ο Ντάτσιτς.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, υψηλόβαθμος αξιωματούχος του υπουργείου Εξωτερικών της Σερβίας είπε στην EURACTIV τον περασμένο Ιανουάριο ότι η μεσογειακή χώρα υπήρξε, τα τελευταία χρόνια, ένας από τους πιο «ελαφρούς» υποστηρικτές μεταξύ των μη αναγνωριζόμενων όσον αφορά το Κόσοβο.

Η αποχή της Αθήνας ενόχλησε το Βελιγράδι, λαμβάνοντας υπόψη την πρόσφατη διαβεβαίωση της Έλληνας Προέδρου Κατερίνας Σακελλαροπούλου ότι η ελληνική θέση για το Κόσοβο παραμένει «σταθερή και αμετάβλητη» σε συνάντηση με τον Σέρβο ομόλογό της Αλεξάνταρ Βούτσιτς.

Σχολιάζοντας τη δήλωση Ντάτσιτς ότι η Σερβία θα αλλάξει τη στάση της απέναντι στην Ουκρανία, ο Βούτσιτς είπε ότι η σχέση με όλο τον κόσμο δεν θα αλλάξει λόγω μιας ψήφου, αλλά «αν κάποιος δεν σέβεται την εδαφική μας ακεραιότητα, δεν θα σεβαστούμε ούτε τη δική του».

«Δεν είμαστε μια χώρα που θα αλλάξει όλες τις σχέσεις της με όλο τον κόσμο μέσα σε μια μέρα ή νύχτα λόγω μιας ψήφου. Υπήρξε απογοήτευση. Θέλω να σας ενημερώσω ότι οι Ουκρανοί εκπρόσωποι ζήτησαν διάλειμμα και αποφάσισαν να απόσχουν για το θέμα της εδαφικής ακεραιότητας της Σερβίας», είπε.

Σε συνέντευξή του στην EURACTIV τον Ιανουάριο, ο Ντάτσιτς άφησε να εννοηθεί για πρώτη φορά ότι το Βελιγράδι ενδέχεται να αλλάξει πορεία και να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία.

Σε μια άλλη ένδειξη ότι η αφήγηση για τη Ρωσία, που θεωρείται ο παραδοσιακός σύμμαχος της Σερβίας, μπορεί να αλλάζει, η πρωθυπουργός Ana Brnabić μίλησε την ίδια μέρα για τη «ρωσική επίθεση κατά της Ουκρανίας», μια διατύπωση που δεν χρησιμοποιούσε προηγουμένως η Σερβία.

Για τον Ντάτσιτς, η αλληλουχία των γεγονότων στο ΣτΕ είναι απόδειξη ότι δεν ήταν μια κανονική διαδικασία επειδή επρόκειτο για την επιβράβευση της Πρίστινα για κάτι που προφανώς υποσχέθηκε η Γερμανία στον Πρωθυπουργό του Κοσσυφοπεδίου Αλμπίν Κούρτι.

«Γιατί δεν έχει δηλώσει το ΣτΕ ότι πρέπει να δημιουργηθεί η Ένωση Σερβικών Δήμων επειδή η Κάθριν Άστον υπέγραψε εκ μέρους της ΕΕ;», ρώτησε ο Ντάτσιτς και πρόσθεσε ότι ο Κούρτι εξαρτά τη Δύση με την υποτιθέμενη εποικοδομητικότητα των συνομιλιών για την Ένωση Σέρβων. Δήμους, που είναι «γελοίο, υποκριτικό, αγενές».

«Θα πρέπει να συνεχίσουμε τον διάλογο, όχι να υπαγορεύσουμε τα συμφέροντα της Πρίστινα […] Υπάρχει πιθανότητα ο πρόεδρος να αποφασίσει να συμμετάσχει την Πέμπτη εκ μέρους της Σερβίας στη σύνοδο του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για το Κοσσυφοπέδιο», είπε ο Ντάτσιτς.

(πηγή: EURACTIV)