Από τις “παράλληλες δομές” στο “υβριδικό πραξικόπημα” της Τουρκίας

Πέρασαν σχεδόν είκοσι χρόνια,  από τις 3 Νοεμβρίου 1996 όταν η Τουρκία συγκλονίσθηκε από την αποκάλυψη της ύπαρξης στενών σχέσεων μεταξύ υποκόσμου και «κράτους» στη γνωστή «υπόθεση Σουσουρλούκ».

Όλα αυτά τα χρόνια ο όρος «τουρκική μαφία» αποτελούσε καθημερινή είδηση για τους εγκληματολόγους και τους αστυνομικούς λειτουργούς τόσο στη χώρα όσο και στη διεθνή σκηνή. Την προηγούμενη δεκαετία είχε ήδη συζητηθεί ευρέως η ανάμειξη των τουρκικών οργανώσεων της μαφίας στην ένοπλη σύγκρουση μεταξύ του τουρκικού κράτους και τους κουρδικού απελευθερωτικού κινήματος ΡΚΚ.

Οι αστυνομικές και δικαστικές αρχές της Δυτ. Ευρώπης και των ΗΠΑ έρχονται συχνά αντιμέτωπες με τις πρακτικές της τουρκικής μαφίας (δουλεμπόριο, διακίνηση λαθρομεταναστών, εμπόριο ανθρωπίνων οργάνων, διακίνηση ναρκωτικών και ηρωΐνης, ξέπλυμα μαύρου χρήματος, στρατολόγηση και εκπαίδευση οπαδών του ριζοσπαστικού Ισλάμ και τρομοκρατικών/απελευθερωτικών οργανώσεων)  και η  κυβέρνηση Ερντογάν κλονίζεται από τις αποκαλύψεις για τα σκάνδαλα διαφθοράς που συνθέτουν την εικόνα ενός «κράτους-συμμορία».

Αντιμέτωπος με αυτή την πραγματικότητα, ο τότε τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωνε ότι ήταν αποφασισμένος να μην επιτρέψει τη λειτουργία εγκαθίδρυσης ενός παράλληλου κράτους και επεσήμενε ότι η κυβέρνησή του ανησυχεί για τους κινδύνους που εγείρει η λειτουργία μιας «παράλληλης δομής» εξωθεσμικών παραγόντων που ασκούν επιρροή στο σύστημα απόδοσης δικαιοσύνης της χώρας.

Ταυτόχρονα τόνιζε ότι δεν μπορεί να υπάρχει ένα κράτος δικαίου αν η δικαστική εξουσία αψηφά συστηματικά τις άλλες δύο, νομοθετική και εκτελεστικη,  ενώ τόνισε επίσης ότι δεν υφίσταται πρόβλημα διάκρισης των εξουσιών στην Τουρκία.

Ο ίδιος είχε εκφράσει την άποψη πως η εξωθεσμική αυτή ομάδα αποπειράται ένα «σαμποτάζ εναντίον της Τουρκικής Δημοκρατίας, της ενίσχυσης της οικονομίας της, της ενεργής εξωτερικής πολιτικής της και ιδίως την ειρηνευτική διαδικασία [για να διευθετηθεί] το Κουρδικό», προσθέτοντας δε, ότι η ίδια «παράλληλη δομή» επιχειρεί να παρουσιάσει την Τουρκία ως μια χώρα που υποστηρίζει την τρομοκρατία.

Η θεωρία της “παράλληλης δομής” αναδεικνύεται και ταυτοποιείται μετά το πρόσφατο πραξικόπημα με τον Ταγίπ Ερντογάν να δηλώνει ότι  «οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας είναι δικές μας και όχι της “παράλληλης δομής”» και πως ο ίδιος είναι ο διοικητής των ενόπλων δυνάμεων.

Την ίδια στιγμή δε η τουρκική κυβέρνηση προχώρησε σε μπαράζ εκκαθαρίσεων στις Ενοπλες Δυνάμεις και το δικαστικό σώμα βάσει του επιχειρήματος της κυβέρνησης ότι είχε στηθεί μια «παράλληλη δομή» πιστή στον Γκιουλέν.

Μεταξύ των συλληφθέντων είναι κεφαλές του στρατεύματος και της δικαιοσύνης: ο Αντέμ Χουντούτι, διοικητής της Β’ Στρατιάς, που εδρεύει στην Μαλάτια -υπεύθυνη για την προστασία των συνόρων της Τουρκίας με τη Συρία, το Ιράκ και το Ιράν, και ο Αλπαρσλάμ Αλτάν μέλος του Συνταγματικού Δικαστηρίου της χώρας.

Επιπλέον, «για προδοσία, καθώς συμμετείχε στην απόπειρα πραξικοπήματος», συνελήφθη, σύμφωνα με πληροφορίες μέσων ενημέρωσης, ο διοικητής του Τρίτου Σώματος Στρατού, στρατηγός Ερντάλ Οζτούρκ.

Σχεδόν το σύνολο των επικεφαλής των μάχιμων και επιτελικών μονάδων έχει συλληφθεί, καθώς και πολλοί δικαστικοί, μέλη των ανώτατων δικαστηρίων της χώρας.

Συνολικά, τουλάχιστον 2.893 στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων έχουν συλληφθεί, με την αρχική εκτίμηση ότι το πραξικόπημα ήταν έργο από μία ομάδα αξιωματικών στα μεσαία κλιμάκια τελικά να διαψευδέται από τις εξελίξεις.

Επίσης, 2.745 δικαστικοί έχουν τεθεί σε διαθεσιμότητα, τουλάχιστον 10 δικαστικοί, μέλη των Ανώτατων Δικαστηρίων της χώρας έχουν συλληφθεί και έχουν εκδοθεί περίπου 200 εντάλματα σύλληψης για άλλους ανώτατους δικαστικούς. Σύμφωνα με το NTV, οι τουρκικές αρχές έδωσαν εντολή να συλληφθούν και οι 2.745 δικαστικοί σε σχέση με την απόπειρα πραξικοπήματος.

Ο δήμαρχος της Αγκυρας φέρεται, σύμφωνα με το Ria Novosti, να εμπλέκει την «παράλληλη δομή» στον τουρκικό στρατό, δηλαδή εκείνους που ενεπλάκησαν στην απόπειρα πραξικοπήματος, με το πάγωμα των σχέσεων της Τουρκίας με την Ρωσία. Φέρεται να είπε πως ο τουρκος πιλότος που κατέρριψε το ρωσικό Su-24 τον Νοέμβριο του 2014 ανήκει στην «παράλληλη δομή», κάτι που ήταν σε γνώση της κυβέρνησης, αλλά κρατήθηκε μυστικό.

Την ίδια ώρα, ο απολογισμός των νεκρών έφθασε τους 265 και οι τραυματίες τους 1.440, σύμφωνα με νεότερη επίσημη πληροφόρηση. Έως αργά το βράδυ, η κυβέρνηση έκανε λόγο για 161 νεκρούς, ωστόσο τούρκος αξιωματουχος είχε δήλωσε ότι στον αριθμό αυτόν περιλαμβάνονται οι πολίτες και οι δυνάμεις που υπερασπίστηκαν την κυβέρνηση, όχι όμως και οι πραξικοπηματίες, οι οποίοι υπολογίζονται σε 104.

Είναι προφανές ότι ο Ταγίπ Ερντογάν επέλεξε την δημιουργία ενός “ιερού στρατού” με έντονα τα χαρακτηριστικά της προσήλωσης σε αρχές εθνικιστικού και ισλαμικού φανατισμού προκειμένου να διαφυλάξει την εξουσία του αλλά και την τουρκική κυριαρχία αποσκοπώντας στην αλλαγή του Συντάγματος του 1972.

Η επόμενη μέρα του πραξικοπήματος άνοιξε τον ασκό του Αιόλου για την Τουρκία δημιουργώντας τις συνθήκες μιας μακράς αστάθειας και πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής κρίσης με πολλές επιπτώσεις και στο περιβάλλον ασφαλείας της χώρας.

Ακόμη κι αν εκλείψει η “παράλληλη δομή” που απειλούσε την εξουσία του Ταγίπ Ερντογάν το ερώτημα είναι τί γίνεται με εκείνο το παράλληλο “κράτος-συμμορία” που δρώντας σε συντονισμό με το επίσημο τουρκικό κράτος αποτελεί απειλή για την διεθνή και περιφερειακή ασφάλεια.

Δεν πρέπει να μας διαφεύγει, επίσης,ότι η Τουρκία αποτέλεσε βασική πύλη εισόδου στην Ευρώπη του ριζοσπαστικού Ισλάμ σε συνδυασμό με τις προσφυγικές ροές που ελέγχονταν και κατευθύνονταν από επίσημους κρατικούς φορείς. Ταυτόχρονα, η  Τουρκία βρίσκεται σε ανοιχτό πόλεμο με τις δυνάμεις των Κούρδων ανταρτών, συμμετέχει σε στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία και το Ιράκ κατά της ISIS και βρίσκεται στο στόχαστρο της διεθνούς τρομοκρατίας.

Οι παραπάνω διαπιστώσεις συνδέονται άμεσα και με τον ρόλο της Τουρκίας στους σύγχρονους υβριδικούς πολέμους που λαμβάνει χώρα στα ανατολικά κράσπεδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και στη λεκάνη της Νοτιοανατολικής Μεσογείου: Η απόσχιση της Κριμαίας, τα γεγονότα στην Ουκρανία, αλλά και οι δραματικές εξελίξεις του εμφύλιου πολέμου στη Συρία, όλα έχουν συμβάλλει στην αλλαγή του περιβάλλοντος ασφαλείας και όλα αποτελούν παραδείγματα υβριδικών πολέμων.

Ήδη, η Ελλάδα αντιμετωπίζει το βάρος των αποτελεσμάτων αυτού του είδους του πολέμου, ενώ η Ευρώπη  μετά τα τελευταία τρομοκρατικά χτυπήματα  βρίσκεται ευθέως αντιμέτωπη με τις υβριδικές απειλές που αλλάζουν το περιβάλλον ασφαλείας, όχι μόνο στη Μέση Ανατολή αλλά πλέον και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το περιβάλλον ασφαλείας της περιοχής μας μεταλλάσσεται κι ενδεχομένως απαιτεί και μεταλλαγμένους συμμάχους ή εταίρους.

Η Ελλάδα καλείται να αναλύσει άμεσα τις πρόσφατες εξελίξεις στην Τουρκία και να προετοιμασθεί για να αντιμετωπίσει τα συνθετικά στοιχεία του  υβριδικού πολέμου όπως ειναι η προπαγάνδα, η παραπληροφόρηση, η άσκηση πολιτικής πίεσης και η έμμεση ή άμεση υποστήριξη σε εξτρεμιστικούς πολιτικούς σχηματισμούς στο εσωτερικό της Χώρας από διάφορες “παράλληλες δομές”!