Αναταράξεις από EastMed

(Του Μάριου Πούλλαδου – sigmalive.com)

Στις 20 Μαρτίου αναμένεται να πραγματοποιηθεί εκτός απροόπτου η νέα συνάντηση κορυφής Ελλάδας-Ισραήλ-Κύπρου με σκοπό την τελική υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας για τον αγωγό EastMed. Αν και αρχικά η συνάντηση ήταν προγραμματισμένη για την Κνωσό της Κρήτης, ωστόσο για μια σειρά από λόγους, οι τρεις ηγέτες -Αλέξης Τσίπρας, Βενιαμίν Νετανιάχου και Νίκος Αναστασιάδης- θα συναντηθούν στο Ισραήλ παρουσία και του Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο, ο οποίος θα βρίσκεται καθ’ οδόν για επίσκεψη στα Αραβικά Εμιράτα.

Τη διεξαγωγή της τετραμερούς συνάντησης επιβεβαίωσε αυτήν την εβδομάδα και ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός, ο οποίος, μάλιστα, προχωρώντας ένα βήμα πάρα πέρα, είπε πως «το ναυτικό θα προστατέψει επίσης αυτόν τον αγωγό (Εast Med)». Η παρουσία των ΗΠΑ έχει έναν ιδιαίτερο συμβολικό χαρακτήρα και κρίνεται σημαντική καθώς προηγήθηκε η νέα, σπουδαία ανακάλυψη της αμερικανικής ExxonMobil στην Κυπριακή ΑΟΖ, την ώρα που ο αμερικανικός κολοσσός εδραιώνεται για τα καλά στην περιοχή, αφού συμμετέχει και στα οικόπεδα της Αιγύπτου.

Το αίνιγμα της Ιταλίας

Εντύπωση, πάντως, προκαλεί το γεγονός ότι στο Ισραήλ δεν θα παραστεί η Ιταλία, στην οποία θα καταλήγει ο EastMed. Η ιταλική εφημερίδα «La Stampa» αναφέρει πως αν και υπήρχε πρόθεση να πέσουν υπογραφές τέλη του Μάρτη, η Ρώμη ζήτησε μια παράταση, τουλάχιστον για την υπογραφή της συμφωνίας EastMed-Poseidon, το κομμάτι του αγωγού που θα ενώνει Ελλάδα-Ιταλία. Ιταλικές διπλωματικές πηγές βλέπουν κυρίως εκλογικούς λόγους πίσω από την καθυστέρηση, καθώς ο Υπουργός Εσωτερικών και Γραμματέας της Λέγκα, Ματέο Σαλβίνι, δέχεται επικρίσεις για περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τον αγωγό ΤΑP και δεν επιθυμεί να ανοίξει νέο μέτωπο.

Η ιταλική εφημερίδα επισημαίνει πως χωρίς τελική συμφωνία με τη Ρώμη θα είναι δύσκολο να ξεκινήσουν τα έργα για τον EastMed. Σε κάθε περίπτωση η ανακάλυψη του «Γλαύκου» στο τεμάχιο 10 ανοίγει τον χορό των γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ, με το τερματικό υγροποίησης να μπαίνει πλέον ως προτεραιότητα και να ακολουθεί δυναμικά και ο EastMed.

Το αίτημα του Λιβάνου

Εν τω μεταξύ, ο Λίβανος προειδοποίησε την Πέμπτη ότι ο EastMed, με κατεύθυνση από το Ισραήλ στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να παραβιάζει τα θαλάσσια σύνορά του. Υπενθυμίζεται ότι η Βηρυτός εξακολουθεί να έχει μιαν ανεπίλυτη θαλάσσια συνοριακή διαμάχη με το Ισραήλ για μια θαλάσσια περιοχή περίπου 860 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που εκτείνεται κατά μήκος τριών ενεργειακών οικοπέδων του Λιβάνου.

Σύμφωνα με το Reuters, o Υπουργός Εξωτερικών του Λιβάνου Γκέμπραν Μπασίλ έχει ήδη γράψει επιστολή στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, την επικεφαλής της Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ Φεντερίκα Μογκερίνι και τους Υπουργούς Εξωτερικών της Κύπρου, της Ελλάδας και της Ιταλίας, ζητώντας τους να διασφαλίσουν ότι ο αγωγός δεν θα παραβιάσει τα δικαιώματα του Λιβάνου, σε αυτό που ισχυρίζεται ως δική του ΑΟΖ. Σε αντίγραφο της επιστολής προς το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας, το οποίο το Reuters ισχυρίζεται ότι είδε, ο Μπασίλ γράφει ότι ο Λίβανος δεν θα επέτρεπε την παραβίαση της κυριαρχίας του «ειδικά όταν πρόκειται για ενδεχόμενη προσπάθεια του Ισραήλ να καταπατήσει τα κυριαρχικά δικαιώματα και τη δικαιοδοσία του Λιβάνου στην ΑΟΖ».

Καμπανάκι από εταιρείες

Στη Λευκωσία, ο Υπουργός Ενέργειας Γιώργος Λακκοτρύπης, μιλώντας στο «6ο Eastern Mediterannean Gas Conference», που πραγματοποιήθηκε αυτήν την εβδομάδα στη Λευκωσία, δήλωσε πως μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες θα ενημερωθεί για τα στοιχεία στο κοίτασμα «Καλυψώ» της κυπριακής ΑΟΖ. Ανώτατα στελέχη της ιταλικής «ENI» και της γαλλικής «Total» διαβεβαίωσαν ότι στο διάστημα 2019-2020 θα πραγματοποιηθούν πέντε γεωτρήσεις. Ωστόσο όλες σχεδόν οι εταιρείες που συμμετείχαν στο Συνέδριο, συμπεριλαμβανομένης και της ExxonMobil, προειδοποίησαν την Κυβέρνηση ότι πρέπει προβεί σε άμεσες ενέργειες για θέματα υποδομών και υποστηρικτικών υπηρεσιών, ιδιαίτερα σε σχέση με το θέμα των λιμανιών.

Αξιωματούχοι των εταιρειών αναφέρθηκαν στις δυνατότητες της Κύπρου να καταστεί κέντρο παροχής υποστηρικτών υπηρεσιών για δραστηριότητες υδρογονανθράκων και υπογράμμισαν τον κίνδυνο η χώρα να υστερήσει σε ανταγωνιστικότητα σε σχέση με τις άλλες γειτονικές χώρες αν δεν βρεθούν άμεσες λύσεις. Εξόχως σημαντική ήταν η παρέμβαση του Γενικού Διευθυντή της «Total Κύπρου», Yves Grosjean, ο οποίος τόνισε την ανάγκη να υπάρξει κέντρο παροχής υποστηρικτών υπηρεσιών (για διεξαγωγή περιβαλλοντικών μελετών, διαχείριση αποβλήτων, επεξεργασία δεδομένων κ.ά.), όπου θα εργοδοτείται εξειδικευμένο επιτόπιο προσωπικό.

Προχωρεί το ΕMGF

Σε μιαν άλλη εξέλιξη, αντιπρόσωποι υψηλού επιπέδου του «Φόρουμ για το Φυσικό Αέριο της Ανατολικής Μεσογείου» (EMGF) πραγματοποίησαν αυτήν την εβδομάδα την εναρκτήρια συνεδρίαση στο Κάιρο για να παρακολουθήσουν τις υπουργικές αποφάσεις που έλαβαν χώραν στις 14 Ιανουαρίου. Σύμφωνα με πληροφορίες, στη συνάντηση συμμετείχαν εκπρόσωποι από τις επτά χώρες του Φόρουμ (Αίγυπτο, Κύπρο, Ελλάδα, Ιορδανία, Ιταλία, Παλαιστίνη και Ισραήλ) μαζί με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Οι συμμετέχοντες συμφώνησαν ως προς τα κριτήρια των εργασιών του Φόρουμ έως ότου ολοκληρωθεί και αξιολογήθηκαν οι προτεραιότητες που σχετίζονται με την ολοκλήρωση των ιδρυτικών διαδικασιών, την προετοιμασία και τη διατύπωση συστάσεων για την υπουργική συνάντηση που θα πραγματοποιηθεί τον Απρίλιο του 2019.

Κατά τη διάρκεια της πρώτης συνάντησης τον περασμένο Ιανουάριο, οι Υπουργοί των εμπλεκόμενων κρατών συμφώνησαν τους κύριους στόχους του EMGF, οι οποίοι περιλαμβάνουν την παροχή βοήθειας για τη δημιουργία περιφερειακής αγοράς φυσικού αερίου μέσω της εξασφάλισης της προσφοράς και της ζήτησης, τη βελτιστοποίηση της ανάπτυξης των πόρων και του κόστους των υποδομών, τη βελτίωση των εμπορικών σχέσεων και την ανταγωνιστική τιμολόγηση, καθώς επίσης και την αξιοποίηση υφιστάμενων και νέων υποδομών.

Τουρκικά σενάρια για τον EastMed

Με κάθε τρόπο η Άγκυρα επιδιώκει να εμπλακεί στην κούρσα των αγωγών

Από την πλευρά της, η Τουρκία συνεχίζει τους λεονταρισμούς, με τον Υπουργό Άμυνας Χουλουσί Ακάρ να δηλώνει, στο περιθώριο της εν εξελίξει στρατιωτικής άσκησης «Γαλάζια Πατρίδα», ότι το ψευδοκράτος είναι συμμέτοχο του φυσικού πλούτου γύρω από το νησί και έχει δικαιώματα. Επίσης, ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν είπε πως δοκιμάζουν επαφές με τις χώρες που κάνουν ήδη γεωτρήσεις στην ανατολική Μεσόγειο για να δουν εάν μπορούν να συνεργαστούν με τις εταιρείες τους. Ο δε Τούρκος Υπουργός ενέργειας είπε ότι η Τουρκία φέτος θα κάνει 140 γεωτρήσεις για πετρέλαιο και φυσικό αέριο, προσθέτοντας ότι οι 6-7 θα είναι στη θάλασσα, γεγονός πάντως που είναι πρακτικά και τεχνο-οικονομικά αδύνατο…

Πέραν των λεκτικών αναφορών, η Τουρκία αναζητεί εναγωνίως τρόπους να μη μείνει έξω από την ενεργειακή κούρσα της Ανατολικής Μεσογείου και εξετάζει εδώ και καιρό εναλλακτικά σενάρια, ενώ επαναφέρει παλιές προτάσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, το «Turkish Heritage Organization» αναφέρει πως ίσως ένα αμοιβαία συμφωνημένο ποσοστό φυσικού αερίου από την Κύπρο θα μπορούσε να μεταφερθεί στην Τουρκία, έτσι ώστε, ακόμα και αν ο EastMed δεν περνά από την Ανατολία, η Τουρκία να έχει την ενέργεια που χρειάζεται για την αναπτυσσόμενή της οικονομία.

Προσθέτει, ωστόσο, ότι θα ήταν «ακόμη καλύτερα ένας αγωγός ή μια διακλάδωση αγωγού να πάει στην Τουρκία. Αυτό θα ενισχύσει τους οικονομικούς δεσμούς της Τουρκίας με την ΕΕ, μειώνοντας την ενεργειακή της εξάρτηση από τη Ρωσία ή από τα φιλικά προς αυτήν κράτη (ή το Ιράν), καθιστώντας την ενέργεια φθηνότερη. Δεδομένου», συνεχίζει, «ότι ο αγωγός EastMed απέχει πολύ από την πραγματικότητα τώρα, επειδή δεν υπάρχουν επενδυτές, ίσως η Τουρκία μπορεί να παρουσιάσει κάποια προτεινόμενη χρηματοδότηση για να καλύψει το κόστος».

Δυσφορία ExxonMobil για Κρήτη

Η ΕxxonΜοbil έχει πλέον μπει δυναμικά και στην αιγυπτιακή Αποκλειστική Ζώνη, αλλά στην Ελλάδα παρατηρείται καθυστέρηση για έναρξη των γεωτρήσεων στην υποσχόμενη θαλάσσια περιοχή νοτίως της Κρήτης. Η εταιρεία δεν αποκρύβει τη δυσαρέσκειά της για το γεγονός ότι δεν έχει προχωρήσει ακόμα η ανάθεση δύο περιοχών, νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης.

«Είμαστε ενθουσιασμένοι με την Κρήτη. Είναι μια τεράστια και απολύτως ανεξερεύνητη περιοχή και αυτό είναι που την κάνει ενδιαφέρουσα. Για να έχουμε όμως κάτι παραπάνω να σας πούμε, θα πρέπει να πάμε εκεί», ήταν το μήνυμα του αντιπροέδρου της ExxonMobil, κ. Τρίσταν Άσπρεϊ, από το βήμα του «Φόρουμ των Δελφών», παρόντος του Έλληνα Υπουργού Ενέργειας Γιώργου Σταθάκη.