Aναλυτής ευρωπαϊκών θεμάτων: Ένας ευρωπαϊκός στρατός δεν μπορεί να παίξει συμπληρωματικό ρόλο απέναντι στο ΝΑΤΟ

Η κακοσχεδιασμένη αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν έχει ήδη ρίξει μια σκιά στη δι-ατλαντική ασφάλεια, ενεργοποιώντας τα όνειρα ορισμένων στην Ευρώπη για μια ανεξάρτητη αμυντική δύναμη της ΕΕ. Η νέα έμφαση στη στρατηγική αυτονομία και η ενίσχυση των προσπαθειών για μια ευρωπαϊκή άμυνα διαβρώνουν τη σχέση της Ευρώπης με τις ΗΠΑ και υπονομεύουν το ΝΑΤΟ.

Ο απερχόμενος Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου. «Ενθαρρύνουμε τους ευρωπαίους συμμάχους να κάνουν περισσότερα για την άμυνα, στο πλαίσιο όμως του ΝΑΤΟ όχι έξω από αυτό», δήλωσε, προσθέτοντας ότι «οποιαδήποτε προσπάθεια να δημιουργηθούν παράλληλες δομές ή να ιδρυθεί μια άλλη διοικητική δομή θα αποδυναμώσει την ικανότητά μας για μια κοινή άμυνα».

Αυτό δεν αποθάρρυνε πάντως τον Ζοζέπ Μπορέλ, ο οποίος είναι ο πιο ένθερμος υπέρμαχος του ευρωπαϊκού στρατού τώρα που ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ έχει αποσυρθεί. Σύμφωνα με τον ύπατο εκπρόσωπο της ΕΕ για την εξωτερική άμυνα και την ασφάλεια, το Αφγανιστάν ανέδειξε την έλλειψη στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης και την ανάγκη «να συνδυάσουμε τις δυνάμεις μας και να ενισχύουμε όχι μόνο τις δυνατότητές μας, αλλά και τη βούλησή μας για δράση».

Η Γαλλία βρήκε κι αυτή την ευκαιρία να προωθήσει εκ νέου αυτή την ιδέα. Η πρόσφατη συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ, Βρετανίας και Αυστραλίας έγινε δεκτή με μεγάλη δυσαρέσκεια από το Παρίσι και οδήγησε το Ελιζέ να κλιμακώσει τις προσπάθειές του για μια στρατηγική αυτονομία της ΕΕ.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν αισθάνεται ότι πρέπει να κάνει κάτι επειγόντως (η ανάγκη της να απομακρύνει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα τους προβολείς από το Αφγανιστάν φαίνεται ότι εξηγεί την τόσο κακή διαχείριση της συμφωνίας ΑUKUS). Είναι πιθανό να ρίξει τώρα ένα κόκκαλο στους Γάλλους, εκδηλώνοντας ενδιαφέρον για τα σχέδια του Μακρόν για μια αμυντική δύναμη της ΕΕ. Αυτό δείχνει και το ύφος της ανακοίνωσης που εκδόθηκε μετά το συμφιλιωτικό τηλεφώνημα του προέδρου Μπάιντεν στον Εμανουέλ Μακρόν.

Με τον τρόπο αυτό, όμως, υπάρχει κίνδυνος ο αμερικανός πρόεδρος να διορθώσει ένα λάθος κάνοντας ένα άλλο. Η υποστήριξη των αμυντικών πρωτοβουλιών της ΕΕ θα υπονομεύσει τη συλλογική άμυνα του ΝΑΤΟ, θα επιταχύνει την αποδέσμευση της Ευρώπης από τις ΗΠΑ και θα προκαλέσει αντιδράσεις στις πρωτεύουσες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης που δεν βλέπουν με καλό μάτι τις προοπτικές δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού στρατού.

Οι χώρες που αντιμετωπίζουν μια υπαρξιακή απειλή στα ανατολικά σύνορά τους είναι λογικό να φοβούνται κινήσεις που θα αποδυνάμωναν το ΝΑΤΟ, καθώς μπορεί να βρεθούν απέναντι στις βλέψεις του Πούτιν χωρίς έναν πραγματικό στρατό για να τις υπερασπιστεί.

Τόσο επί Δημοκρατικών όσο και επί Ρεπουμπλικανών προέδρων, οι ΗΠΑ έχουν υποστηρίξει ότι η Ευρώπη πρέπει να κάνει περισσότερα για την ενίσχυση της συλλογικής άμυνας. Αυτό όμως πρέπει να γίνει κάτω από την ομπρέλα του ΝΑΤΟ, όχι υπό τον έλεγχο της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών.

Ένας ανεξάρτητος ευρωπαϊκός στρατός δεν μπορεί εξ ορισμού να παίξει συμπληρωματικό ρόλο απέναντι στο ΝΑΤΟ. Μόνο μια συμμαχία υπό αμερικανική διοίκηση μπορεί να εγγυηθεί τη δι-ατλαντική ασφάλεια.

Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Νοέμβριο του 2018 ο πρόεδρος Πούτιν εξέφρασε την ικανοποίησή του για τις προοπτικές ενός ευρωπαϊκού στρατού, λέγοντας ότι αυτό θα ενισχύσει έναν πολυπολικό κόσμο. Ο Πούτιν γνωρίζει ότι η ευρωπαϊκή άμυνα αποτελεί πρωτοβουλία μερικών ευρωπαίων φεντεραλιστών και αμερικανών αριστερών που θα αποδυναμώσει το ΝΑΤΟ και θα στείλει τον αμερικανικό στρατό πίσω στην Αμερική.

Η ΕΕ δεν θα μπορέσει ποτέ να προσφέρει την ειρήνη και σταθερότητα που παρέχει το ΝΑΤΟ. Και δείχνοντας ότι υποστηρίζει μια τέτοια ιδέα, η κυβέρνηση Μπάιντεν παίζει με τη φωτιά. Το Κονγκρέσο και η κυβέρνηση καλά θα κάνουν να σταματήσουν αυτή τη συζήτηση προτού επεκταθεί.

(*) Ο Ντάνιελ Κότσις είναι αναλυτής ευρωπαϊκών θεμάτων στο Thatcher Center for Freedom του The Heritage Foundation