Η Αμφίπολη εργαλείο «Ήπιας Ισχύoς» για την Ελλάδα

Ο Τάφος της Αμφίπολης αποδεικνύει για μια ακόμα φορά το μεγαλείο του ελληνικού πολιτισμού αλλά και ταυτόχρονα κάνει εμφανή της έλλειψη μιας Δημόσιας Διπλωματίας που μας στερεί τη δυνατότητα να του προσδώσει ακόμα μεγαλύτερη λάμψη και να βελτιώσει το διεθνές προφίλ της χώρας. Οι ανασκαφές της Αμφίπολης έχουν τραβήξει την προσοχή των μεγάλων διεθνών Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας και το ενδιαφέρον διάσημων αρχαιολόγων οι οποίοι προσπαθούν να ανακαλύψουν ποιος είναι ο σημαντικός ένοικος του Τάφου της Αμφίπολης.

Η Δημόσια Διπλωματία που δυστυχώς δεν είναι αναπτυγμένη στη χώρα μας παραπέμπει σε μια μορφή σύγχρονης διεθνής πολιτικής επικοινωνίας που επιδιώκει να επηρεάσει τη ξένη κοινή γνώμη με στόχο την ενίσχυση του διεθνούς προφίλ μιας χώρας. Διαφέρει από την παραδοσιακή διπλωματία καθώς απευθύνεται εκτός από τους κρατικούς φορείς σε μη κρατικούς φορείς, σε ΜΜΕ, σε social media και ακολουθεί μια προσέγγιση «two-way communication».

Η Δημόσια Διπλωματία είνια μια μορφή «ήπια ισχύς» (soft power). Το συγκεκριμένο όρο επινόησε ο Αμερικάνος ακαδημαϊκός Joseph S. Nye ο οποίος  αναφέρει ότι «ήπια ισχύς είναι η ικανότητα να επηρεάζεις τον άλλο, για να μπορέσεις να έχεις την έκβαση των γεγονότων που επιδιώκεις μέσω έλξης και όχι μέσω καταναγκασμού ή δωροδοκίας». Ο πολιτισμός, οι πολιτικές αξίες, οι θεσμοί καθώς και οι πολιτικές που έχουν νομιμότητα ή ηθική αρχή θεωρούνται τα άυλα «εργαλεία» μιας Δημόσιας Διπλωματίας μέσω της οποίας μπορείς να διαμορφώσεις τις προτιμήσεις της ξένης κοινής γνώμης προς όφελος σου.

Πολιτιστική Διπλωματία

Η διεθνής ανάδειξη του Τάφου της Αμφίπολης εντάσσεται στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Διπλωματίας (συμπεριλαμβάνεται στο σύνολο δράσεων της Δημόσιας Διπλωματίας) που αφορά τη μεθοδική χρήση στοιχείων ή γνωρισμάτων ιδιαιτερότητας του πολιτισμού μίας χώρας κατά την άσκηση διαχείρισης των διεθνών της σχέσεων. Ο ελληνικός πολιτισμός έχει μια διαχρονική αξία και είναι ευρέως αποδεκτό ότι έχει συμβάλει στη διαμόρφωση του παγκόσμιου πολιτισμού. Η ελληνική πολιτιστική κληρονομιά δημιουργεί ένα θετικό πολιτικό και ψυχολογικό υπόβαθρο που μπορεί να βοηθήσει τη χώρα μας να βελτιώσει τη διεθνή εικόνα της. Η διεύρυνση στο διεθνή χώρο του αριθμού των ανθρώπων που γνωρίζουν και χρησιμοποιούν την γλώσσα ενός λαού, τα πολιτιστικά του επιτεύγματα, την ιστορία και τις καλλιτεχνικές μνημειώσεις του πολιτισμού του αλλά και το επικαιρικό κάθε φορά επίπεδο καλλιέργειας που εμφανίζει, συνιστά δυνατότητες για την άσκηση εξωτερικής πολιτικής.

Επιπλέον τα ανασκαφικά ευρήματα της Αμφίπολης που έχουν ενδείξεις ότι ο ένοικος του Τάφου είναι ένας εκ του στενού ηγετικού περιβάλλοντος του Μεγάλου Αλεξάνδρου αποδομούν και τη σκοπιανή προπαγάνδα που επιχειρεί να προσδώσει μια ψεύτικη ιστορική ταυτότητα στο κρατίδιο της ΠΓΔΜ.

Ενισχυση Διεθνούς Προφίλ

Το διεθνές προφίλ της Ελλάδας μπορεί να ενισχυθεί εκτός από τον ελληνικό Πολιτισμό και μέσω της προώθησης του ελληνικού τουρισμού, της ελληνικής διασποράς, της ελληνικής ορθόδοξης εκκλησίας και της ελληνικής ναυτιλίας.

Ο Τουρισμός. Η κατάλληλη διεθνής διαφημιστική καμπάνια των μοναδικών τοπιών (αρχαιολογικοί χώροι, νησιά, τουριστικές περιοχές) που βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια και η εύκολη πρόσβαση σε πληροφορίες που χρειάζονται οι τουρίστες, είναι οι απαραίτητες προϋποθέσεις που θα οδηγήσουν στην αύξηση του τουρισμού.

Η Ομογένεια. Έχει μια τεράστια δυναμική την οποία οι κυβερνήσεις των Αθηνών έχουν αγνοήσει. Περισσότεροι από 5.000.000 πολίτες ελληνικής καταγωγής, ζουν εκτός των ελληνικών συνόρων, διεσπαρμένοι σε 140 χώρες της υφηλίου. Τη μεγαλύτερη συγκέντρωση πληθυσμού ελληνικής καταγωγής παρατηρούμε στις ΗΠΑ (περί τα 3.000.000), με δεύτερη την Ευρώπη (1.000.000)- συμπεριλαμβανομένων και των χωρών της πρώην Σοβιετικής Ενώσεως-, την Αυστραλία (650.000 με 700.000), τον Καναδά (περί τις 350.000), την Ασία – Αφρική (περί τις 100.000) και την Κεντρική και Νότια Αμερική (περί τις 60.000). Το ελληνο-αμερικανικό λόμπι που συμπεριλαμβάνει πολιτικούς και επιχειρηματίες θα μπορούσε υπό τις κατάλληλες συνθήκες να συμβάλει τα μέγιστα στην προώθηση της ελληνικής Δημόσιας Διπλωματίας.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία. Υπάρχει μεγάλος αριθμών Ελλήνων σε ορθόδοξες εκκλησίες σε όλο τον κόσμο που υποστηρίζονται από τα Πατριαρχεία όπου και ανήκουν (Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, Πατριαρχεία Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιερουσαλήμ). Το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως θεωρείται και μια πηγή «soft power» καθώς έχει υπό την επιρροή του ενορίτες σε όλο τον κόσμο που μπορούν να επηρεάσουν σε κάποιο βαθμό κυβερνήσεις, νομοθετικά σώματα και διεθνείς οργανισμούς (κρατικούς και μη κρατικούς).

Η Ναυτιλία. Μια από τις σημαντικότατες εμπορικές ναυτικές δυνάμεις σε διεθνές επίπεδο. Σύμφωνα με έκθεση της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών είναι πρώτη στον κόσμο, με στόλο που αριθμεί 3.428 πλοία. Η ελληνική ναυτιλία αντιπροσωπεύει το 15,56% της παγκόσμιας χωρητικότητας, για την περίοδο 2012-2013. Παρά πάντως τη δυσμενή διεθνή οικονομική συγκυρία, τα έσοδα από την παροχή ναυτιλιακών υπηρεσιών σε ξένο συνάλλαγμα ανήλθαν σε 13,2 δισ. ευρώ, σε σύγκριση με 14 δισ. ευρώ το 2011, δηλαδή υπέστησαν μια μείωση της τάξης του 5,75%.

Επικοινωνιακή Στρατηγική

H ελληνική Δημόσια Διπλωματία για να είναι αποτελεσματική πρέπει οπωσδήποτε να αντιλαμβάνεται τις διεθνείς και ευρωπαϊκές εξελίξεις μέσα στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης, της επικοινωνίας και της Information Technology. Η άσκηση της ελληνικής Δημόσιας Διπλωματίας πρέπει, σύμφωνα με εκτιμήσεις εμπειρογνωμόνων και Ακολούθων Τύπου,  να επικεντρωθεί:

α. στη δημιουργία ενός αρμόδιου φορέα που να συντονίζει τις προσπάθειες όλων των άλλων φορέων (κρατικών και μη κρατικών) στη διαμόρφωση διεθνής επικοινωνιακής στρατηγικής.

β. στη θεσμοθέτηση μια ανοιχτής και διαρκής συζήτησης στο πλαίσιο ανάπτυξης της στρατηγικής για μια διεθνή επικοινωνιακή πολιτική. H δημόσια συζήτηση πρέπει να εστιαστεί στην αλληλεπίδραση κυβερνητικών φορέων, μη κυβερνητικών οργανώσεων και εκπροσώπων από τα εγχώρια και διεθνή ΜΜΕ.

γ. στην ιεράρχηση στόχων και στο διαχωρισμό καθηκόντων και αρμοδιοτήτων μεταξύ κράτους και μη κρατικών φορέων, προκειμένου να επιτευχθεί όσον το δυνατόν καλύτερος συντονισμός.