«Άλωση» του Στέιτ Ντιπάρτμεντ από τον Λευκό Οίκο του Τραμπ – Αποσύρει μαζικά διπλωματικές αποστολές από όλο τον κόσμο

Ανώτεροι αξιωματούχοι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχουν εκπονήσει σχέδια για το κλείσιμο δώδεκα προξενείων στο εξωτερικό μέχρι αυτό το καλοκαίρι και εξετάζουν το ενδεχόμενο να κλείσουν πολλές ακόμη αποστολές, κάτι που θα μπορούσε να αποτελέσει πλήγμα στις προσπάθειες της κυβέρνησης των ΗΠΑ να οικοδομήσει συνεργασίες και να συγκεντρώσει πληροφορίες, λένε Αμερικανοί αξιωματούχοι.

Το τμήμα σχεδιάζει επίσης να απολύσει πολλούς ντόπιους πολίτες που εργάζονται για τις εκατοντάδες αποστολές του. Αυτοί οι εργαζόμενοι αποτελούν τα δύο τρίτα του εργατικού δυναμικού του οργανισμού και σε πολλές χώρες αποτελούν το θεμέλιο της γνώσης των διπλωματών των ΗΠΑ για το περιβάλλον τους.

Η συρρίκνωση είναι μέρος τόσο του μεγαλύτερου τεμαχισμού της ομοσπονδιακής κυβέρνησης από τον Πρόεδρο Τραμπ όσο και της εξωτερικής του πολιτικής «Πρώτα η Αμερική», στην οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες τερματίζουν ή περιορίζουν τους άλλοτε σημαντικούς τρόπους άσκησης παγκόσμιας επιρροής, μεταξύ άλλων μέσω της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της βοήθειας .

Οι κινήσεις έρχονται σε μια στιγμή που η Κίνα, ο κύριος αντίπαλος της Αμερικής, έχει ξεπεράσει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε αριθμό παγκόσμιων διπλωματικών θέσεων. Η Κίνα έχει σφυρηλατήσει ισχυρούς δεσμούς μεταξύ των εθνών, ειδικά στην Ασία και την Αφρική, και ασκεί μεγαλύτερη ισχύ σε διεθνείς οργανισμούς.

Οποιαδήποτε ευρεία παύση λειτουργίας αποστολών, ειδικά ολόκληρων πρεσβειών, θα παρεμπόδιζε το έργο μεγάλων τμημάτων της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και ενδεχομένως θα έθετε σε κίνδυνο την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ.

Στις πρεσβείες στεγάζονται αξιωματικοί από τον στρατό, τις υπηρεσίες πληροφοριών, την επιβολή του νόμου, την υγεία, το εμπόριο, και άλλες υπηρεσίες, οι οποίοι παρακολουθούν τις εξελίξεις στη χώρα υποδοχής και συνεργάζονται με τοπικούς αξιωματούχους για να αντιμετωπίσουν τα πάντα, από την τρομοκρατία έως τις μολυσματικές ασθένειες έως τα νομίσματα που καταρρέουν.

Η προοπτική μεγάλων περικοπών έχει ήδη δημιουργήσει κάποια ανησυχία στην Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών. Η συντριπτική πλειοψηφία των μυστικών αξιωματικών των αμερικανικών υπηρεσιών εργάζεται έξω από πρεσβείες και προξενεία, παριστάνοντας τους διπλωμάτες και το κλείσιμο διπλωματικών θέσεων θα μείωνε τις επιλογές της CIA για το πού θα τοποθετήσει τους κατασκόπους της.

Οι περικοπές έρχονται καθώς το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αιμορραγεί ανώτερα στελέχη του προσωπικού μέσω οικειοθελών παραιτήσεων και το πάγωμα των προσλήψεων σημαίνει ότι το εργατικό δυναμικό συρρικνώνεται λόγω φθοράς. Ένα τρέχον μάθημα πέντε εβδομάδων, κυρίως για ανώτερους διπλωμάτες σταδιοδρομίας, συμπεριλαμβανομένων των πρεσβευτών, που επιλέγουν να συνταξιοδοτηθούν περιλαμβάνει περίπου 160 άτομα, μια από τις μεγαλύτερες ομάδες απόστρατων αξιωματικών στην πρόσφατη μνήμη, δήλωσε ένας Αμερικανός αξιωματούχος.

Περίπου 700 εργαζόμενοι – 450 από τους οποίους διπλωμάτες καριέρας – υπέβαλαν έγγραφα παραίτησης τους πρώτους δύο μήνες του τρέχοντος έτους, είπε ο αξιωματούχος. Αυτό είναι ένα εκπληκτικό ποσοστό: Πριν από το 2025, περίπου 800 άτομα είχαν παραιτηθεί σε έναν ολόκληρο χρόνο.

Οι προσπάθειες για περικοπή διπλωματικών θέσεων και προσωπικού στο εξωτερικό είναι μέρος μιας εσωτερικής εκστρατείας για τη μείωση του προϋπολογισμού των επιχειρήσεων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ίσως και κατά 20%, σύμφωνα με δύο Αμερικανούς αξιωματούχους που γνωρίζουν τις εξελισσόμενες συζητήσεις. Όπως και άλλοι που μίλησαν για αυτό το άρθρο, συζήτησαν τα ευαίσθητα σχέδια υπό τον όρο της ανωνυμίας.

Οι πιθανές περικοπές και οι σχετικές προτάσεις θα μπορούσαν να εξελιχθούν καθώς συνεχίζεται η εσωτερική συζήτηση.

Η διαδικασία έχει επιταχυνθεί από μια ομάδα με επικεφαλής τον Elon Musk, η οποία έχει ενσωματωθεί σε κυβερνητικές υπηρεσίες στο κυνήγι αυτού που αποκαλεί κυβερνητικά απόβλητα. Ένα μέλος της ομάδας, ο Έντουαρντ Κοριστίν , ένας 19χρονος που λέει δημόσια το «Big Balls», βρίσκεται στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ βοηθώντας να κατευθύνει τις περικοπές στον προϋπολογισμό στην υπηρεσία. Ο προϋπολογισμός και ο αριθμός των υπαλλήλων του τμήματος είναι μικροσκοπικοί σε σύγκριση με εκείνους του Πενταγώνου.

Ένα υπόμνημα που κυκλοφορεί εντός του τμήματος προτείνει το κλείσιμο δώδεκα προξενείων, κυρίως στη Δυτική Ευρώπη, σύμφωνα με τρεις αξιωματούχους των ΗΠΑ που έχουν δει ή ενημερωθεί για το σημείωμα. Αυτή η ενέργεια συμβαίνει καθώς ο κ. Τραμπ απομακρύνει τις Ηνωμένες Πολιτείες από τους δημοκρατικούς συμμάχους τους στην Ευρώπη υπέρ της ενίσχυσης των σχέσεων με τη Ρωσία.

Οι 271 παγκόσμιες διπλωματικές θέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών υστερούν σε σχέση με τις 274 της Κίνας, αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αυτήν τη στιγμή προβάδισμα στην Ευρώπη, σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Lowy .

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ενημέρωσε δύο επιτροπές του Κογκρέσου τον περασμένο μήνα για το κλείσιμο. Και τη Δευτέρα, αξιωματούχοι του τμήματος είπαν στις επιτροπές ότι σχεδίαζαν επίσης να κλείσουν ένα προξενείο στο Γκαζιαντέπ της Τουρκίας, το οποίο υπήρξε κόμβος για τους Αμερικανούς αξιωματούχους για να συνεργαστούν με πρόσφυγες από τη γειτονική Συρία και ομάδες ανθρωπιστικής βοήθειας εκεί.

Αυτά τα προξενεία είναι μικρές επιχειρήσεις, συνήθως με έναν ή δύο Αμερικανούς διπλωμάτες και ένα προσωπικό ντόπιων πολιτών. Αλλά βοηθούν στη συλλογή και τη διάδοση πληροφοριών σε μέρη μακριά από πρωτεύουσες και στην έκδοση βίζας.

Στα μέσα Φεβρουαρίου, ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο έστειλε ένα σημείωμα στους αρχηγούς αποστολής, οι οποίοι είναι συνήθως πρεσβευτές, λέγοντάς τους να διασφαλίσουν ότι το προσωπικό σε υπερπόντιες θέσεις «διατηρήθηκε στο ελάχιστο απαραίτητο για την υλοποίηση των προτεραιοτήτων εξωτερικής πολιτικής του προέδρου». Είπε επίσης ότι όποιες θέσεις παραμένουν κενές για δύο χρόνια θα πρέπει να καταργηθούν, είπε ένας Αμερικανός αξιωματούχος που έχει δει το υπόμνημα.

Ένα τηλεγράφημα που εστάλη από την Ουάσιγκτον την Τετάρτη σε παγκόσμιες αποστολές λέει σε όλους τους υπαλλήλους να αναζητούν «σπατάλη, απάτη και κατάχρηση», τη φράση που χρησιμοποιεί ο κ. Μασκ για να δικαιολογήσει τις βαθιές περικοπές του στην κυβέρνηση. Οι αξιωματούχοι καλούνται να βοηθήσουν στην αποστολή του κ. Μασκ εξετάζοντας όλα τα συμβόλαια που κοστίζουν 10.000 έως 250.000 δολάρια, είπε ο Αμερικανός αξιωματούχος, ο οποίος είδε το καλώδιο.

Αυτό θα μπορούσε να συμβάλει σε μια προτεινόμενη περικοπή έως και 20 τοις εκατό του λειτουργικού προϋπολογισμού του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Ο αμερικανός αξιωματούχος είπε ότι έχει χρησιμοποιηθεί η φράση «σε όλη την επιφάνεια» περικοπές, αλλά δεν είναι σαφές τι σημαίνει αυτό. Σύμφωνα με μια πρόταση, το έργο των κλειστών πρεσβειών θα μπορούσε να απορροφηθεί από άλλη πρεσβεία στην ίδια περιοχή ή από έναν περιφερειακό κόμβο αποστολής.

Το σχέδιο για κλείσιμο δώδεκα προξενείων κυρίως στη Δυτική Ευρώπη είναι πιο συγκεκριμένο. Αξιωματούχοι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχουν μοιραστεί μια λίστα με το Κογκρέσο, αν και θα μπορούσε να αλλάξει. Ο κατάλογος περιλαμβάνει προξενεία στη Φλωρεντία της Ιταλίας. Στρασβούργο, Γαλλία; Αμβούργο, Γερμανία; και Ponta Delgada, Πορτογαλία. Περιλαμβάνει επίσης ένα προξενείο στη Βραζιλία, σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο που έχει δει τη λίστα. Κάποιες λεπτομέρειες για τα προγραμματισμένα κλεισίματα αναφέρθηκαν νωρίτερα από το Politico .

«Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ συνεχίζει να αξιολογεί την παγκόσμια στάση μας για να διασφαλίσει ότι είμαστε στην καλύτερη θέση για να αντιμετωπίσουμε τις σύγχρονες προκλήσεις για λογαριασμό του αμερικανικού λαού», ανέφερε η υπηρεσία σε δήλωση την Πέμπτη όταν ρωτήθηκε για τις διάφορες προτεινόμενες αλλαγές.

Στις παρατηρήσεις του προς τους υπαλλήλους την πρώτη του μέρα στο τμήμα, ο κ. Ρούμπιο είπε ότι εκτιμά το διπλωματικό σώμα, αλλά ότι «θα υπάρξουν αλλαγές».

«Οι αλλαγές δεν προορίζονται να είναι καταστροφικές. δεν προορίζονται για τιμωρία», είπε. «Οι αλλαγές θα είναι επειδή πρέπει να είμαστε μια υπηρεσία του 21ου αιώνα που μπορεί να κινηθεί, με ένα κλισέ που χρησιμοποιείται από πολλούς, με την ταχύτητα της συνάφειας».

Έκτοτε, ο κ. Ρούμπιο επέβλεψε δραστικές περικοπές ξένης βοήθειας και επέτρεψε στον κ. Μασκ και τον Πιτ Μαρόκο , έναν διχαστικό πολιτικό διορισμένο, να απολύσουν ή να θέσουν σε άδεια χιλιάδες υπαλλήλους στην Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης των Ηνωμένων Πολιτειών, μια αδελφή υπηρεσία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Αυτό έχει εγείρει αμφιβολίες μεταξύ των διπλωματών σχετικά με τη δέσμευση του κ. Ρούμπιο.

Η ανησυχία μεταξύ των διπλωματών τροφοδοτείται περαιτέρω από το γεγονός ότι δεν έχουν δει κανένα σημάδι ότι ο κ. Ρούμπιο προσπάθησε να απωθήσει τις προσπάθειες του κ. Τραμπ να αποδυναμώσει τη δημοκρατική Ουκρανία και να αγκαλιάσει τη Ρωσία, κάτι που θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια ευρύτερη αποδοχή των οδηγιών του Λευκού Οίκου. Διπλωμάτες σημείωσαν μια viral φωτογραφία του κ. Ρούμπιο ξαπλωμένος με πέτρα σε έναν καναπέ στο Οβάλ Γραφείο την περασμένη Παρασκευή, καθώς ο κ. Τραμπ φώναζε στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, τον πρόεδρο της Ουκρανίας.

Οι υπάλληλοι στις Υπηρεσίες Εξωτερικών και Δημοσίων Υπηρεσιών του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προετοιμάζονται για γύρους απολύσεων. Το τμήμα έχει περίπου 80.000 υπαλλήλους , με 50.000 από αυτούς τους ντόπιους πολίτες στο εξωτερικό. Από τους υπόλοιπους, περίπου 14.000 είναι εκπαιδευμένοι διπλωμάτες που εναλλάσσονται στο εξωτερικό, ονομάζονται αξιωματικοί και ειδικοί των Υπηρεσιών Εξωτερικών, και 13.000 είναι μέλη της Δημόσιας Υπηρεσίας και εργάζονται κυρίως εκτός Ουάσιγκτον.

Οι αρχηγοί της αποστολής κλήθηκαν από ανώτερους αξιωματούχους του υπουργείου να υποβάλουν μια λίστα μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου με τον ελάχιστο αριθμό ντόπιων πολιτών που θα χρειάζονταν για να διατηρήσουν τις επιχειρήσεις της αποστολής, δήλωσε Αμερικανός αξιωματούχος.

Διπλωμάτες και δημόσιοι υπάλληλοι θα μπορούσαν να απωθούνται μέσω εντολών μείωσης ισχύος, έναν μηχανισμό που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι κυβερνητικές υπηρεσίες για να απολύσουν εργαζομένους. Ένας άλλος Αμερικανός αξιωματούχος είπε ότι αυτού του είδους οι παραγγελίες υποτίθεται ότι λαμβάνουν υπόψη την αρχαιότητα και την απόδοση της εργασίας.

Τις τελευταίες εβδομάδες, ένας κατάλογος 700 υπαλλήλων της Δημόσιας Υπηρεσίας που θα μπορούσαν ενδεχομένως να απολυθούν κυκλοφόρησε εντός του τμήματος, αλλά μέχρι στιγμής μόνο 18 που ήταν υπό καθεστώς δοκιμαστικής υπηρεσίας έχουν αφεθεί, δήλωσε Αμερικανός αξιωματούχος.

Μία απόπειρα περικοπής εργαζομένων έχει αποσυρθεί προς το παρόν. Στις αρχές Φεβρουαρίου, το τμήμα εξέδωσε εντολές σε συμβαλλόμενες εταιρείες να τερματίσουν το έργο 60 εργολάβων στο Γραφείο Δημοκρατίας, Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Εργασίας. Οι εταιρείες έθεσαν τους εργαζόμενους, στους οποίους περιλαμβάνονται ειδικοί στον τομέα της τεχνολογίας και της περιοχής, σε άδεια άνευ αποδοχών. Αλλά μετά από εσωτερικές συζητήσεις, το προεδρείο ζήτησε από τους περισσότερους ή όλους να επιστρέψουν αυτή την εβδομάδα.

Ανώτατα στελέχη συζητούν για την ενοποίηση τμημάτων του τμήματος. Μία πρόταση θα υποβάθμισε, μέσω συγχώνευσης, το γραφείο δημοκρατίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθώς και τα γραφεία που εργάζονται σε θέματα καταπολέμησης των ναρκωτικών και προσφύγων και μετανάστευσης. Το γραφείο εξωτερικής βοήθειας του τμήματος και τα μικροσκοπικά απομεινάρια της USAID θα τεθούν κάτω από την ίδια ομπρέλα.

Αξιωματούχοι έχουν επίσης προτείνει τη συγχώνευση ορισμένων από τα περιφερειακά γραφεία του τμήματος. Αυτά διοικούνται από βοηθούς γραμματείς στην Ουάσιγκτον και επιβλέπουν την πολιτική και τις επιχειρήσεις σε μεγάλες περιοχές του πλανήτη. Τα γραφεία έχουν κεντρική θέση στην αμερικανική διπλωματία.