Αλεβισμός, τουρκικές εκλογές και πως επηρεάζεται η Ελλάδα

Ο αρχηγός της αντιπολίτευσης και υποψήφιος του Ρεπουμπλικανικού κόμματος Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, βάζοντας μπροστά το Αλεβιτικό του δόγμα διεμήνυσε μέσων βίντεο τις αλλαγές και τον ξεριζωμό του παλιού συστήματος. Η επίκληση αυτή φυσικά δεν έγινε σε προσωπικό επίπεδο, αλλά μια χώρα όπως η Τουρκία συμβολικά σημαίνει πάρα πολλά.

Ας ξεκινήσουμε με το τι είναι ο Αλεβισμός. Οι Αλεβίτες πίνουν κρασί, πιστεύουν στην «Αγία Τριάδα» και στο «αγαπάτε αλλήλους», η θρησκευτική τους λειτουργία περιλαμβάνει τραγούδι, μουσική πιστεύουν στον Αλλάχ αλλά ερμηνεύουν το Κοράνι αλληγορικά και όχι κατά γράμμα. Δεν πείθονται ότι μετά θάνατον τους περιμένουν τα ουρί του Παραδείσου αλλά ούτε και η Κόλαση. Ουσιαστικά μια μουσουλμανική αίρεση, η οποία εντός ενός Ισλαμικού πλαισίου διακηρύττει την ισότητα μεταξύ όλων των ανθρώπων χωρίς να διαχωρίζει τους ανθρώπους σε ανώτερους και κατώτερους ανάλογα τη θρησκευτική τους ομάδα όπως το σουνιτικό Ισλάμ.

Γιατί να το επικαλεστεί άλλωστε αν δεν ήταν έτσι; Σε πρώτο επίπεδο ο Αλεβισμός αποτελεί ένα αντίπαλο δέος στο Ορθόδοξο Σουνιτικό Ισλάμ που επικαλείται ο Ερντογάν. Σε δεύτερο επίπεδο ο Αλεβισμός με τις όσες ελευθερίες παρέχει έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με τη Σαρία. Έχουμε επομένως δυο σημεία όπου ο Αλεβισμός ιδεολογικά εναντιώνεται στο Ισλαμικό σύστημα και κατά επέκταση σε ότι ευαγγελίζεται ο Ερντογάν ως κατά φαντασίαν σουλτάνος. Αλλά και σε ιστορικό επίπεδο μπορούμε να σταθούμε σε τρια σημεία όπου ο Αλεβισμός στέκεται απέναντι στο σύστημα.

Διαβάστε επίσης: Η χειραφέτηση των Αλεβιτών της Θράκης

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στις 19 Απριλίου 2021

Ο Αλεβισμός αποτελούσε το θρήσκευμα του Γενιτσαρικού σώματος. Το όνομα και μόνο Γενίτσαρος (Yeni Cari) σημαίνει νέος στρατός σε αντιδιαστολή με το παλιό. Ουσιαστικά το οποίο σώμα δημιουργήθηκε για να αποκλείσει τις παλαιές μεγάλες οικογένειες, τις συστημικές θα λέγανε από το σφετερισμό της εξουσίας. Το δεύτερο στοιχείο που θα σταθώ είναι ότι ο Αλεβισμός αποτέλεσε την αιχμή του δόρατος κατά την επανάσταση του Αλεβίτη Σεΐχη Μπεντρεντίν κατά του σουλτάνου Μεχμέτ του Α’ το 1416. Εδώ αξίζει να αναφερθεί ότι ο Μεχμέτ επικράτησε των πολιτικών του αντιπάλων με τη βοήθεια των φανατικών Γαζήδων που αποτελούσαν το παλιό σύστημα. Το τρίτο σημείο που αξίζει να τονιστεί είναι ότι ο Αλεβισμός αποτέλεσε τον Δούρειο Ίππο για τον εξισλαμισμό και την ενσωμάτωση πολλών χριστιανικών πληθυσμών μεταμορφώνοντας ουσιαστικά το οθωμανικό κράτος.

Επομένως εύκολα μπορούμε να συμπεράνουμε, ότι η επίκληση του Αλεβιτισμού από τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου δεν έχει να κάνει με την προσωπική του πίστη, αλλά με μια άκρως συμβολική και συνθέτη πολιτική ρητορική. Χτυπώντας τον Ερντογάν ακριβώς στο Νεοοθωμανικό του όραμα. Μια επιπλέον παράμετρος σχετικά με τον Αλεβισμό είναι ο αντίκτυπος που θα έχει στην Ελλάδα και τις υπόλοιπες χώρες των Βαλκανίων.

Στην Ελλάδα Αλεβιτικές κοινότητες συναντούμε στο ορεινό τμήμα του Έβρου και της Ροδόπης και τη Θεσσαλία. Το Ελληνικό κράτος τα τελευταία χρόνια πολύ ορθά προσέγγισε προσπαθώντας να σταματήσει την εργαλειοποίηση τους από τον Τουρκικό επεκτατισμό και μόλις πρόσφατα το 2021 ο θρησκευτικός τους οίκος στο Μεγάλο Δέρειο απέκτησε άδεια λειτουργίας αποτελώντας τον πρώτο επίσημο λατρευτικό χώρο των Αλεβιτών στην Ελλάδα.

Διαβάστε επίσης: Η «εργαλειοποίηση» του Ισλάμ και των Πιστών στην Θράκη, ως «όπλο» από την Τουρκία εναντίον της Ελλάδας

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στις 18 Αυγούστου 2022

Σε συνδυασμό των παραπάνω με την εχθρική στάση του Ερντογάν εναντίον των Αλεβιτών, φάνηκε να ανακόπτεται η προσπάθεια προσέγγισης τους από τουρκικά σουνιτικά κέντρα. Όμως η εκλογή ενός φανερά Αλεβίτη προέδρου στην Τουρκία είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αντιστρέψει την κατάσταση και θα εντείνει την προσπάθεια εργαλειοποίησης των εν Ελλάδι Αλεβιτών.

Ο Γενικός πρόξενος της Κομοτηνής δεν θα είναι πλέον εκπρόσωπος ενός σουνιτικού κράτους αλλά ενός φιλικού προς τους Αλεβίτες, δεν αποκλείεται να δούμε και Τούρκους Αλεβίτες να κάνουν την εμφάνιση τους στις γιορτές και τα πανηγύρια της κοινότητας στον Έβρο. Κι αν έως τώρα οι Έλληνες Αλεβίτες έβλεπαν με καχυποψία την τουρκική παρουσία στα πράγματα τους, αναμένεται η καχυποψία αυτή να καμφθεί, δεν αποκλείω μάλιστα σε περίπτωση νίκης του Κιλιτσντάρογλου, να γίνει και επίσημη επίσκεψη του στις Αλεβιτικές εστίες.

Είναι βέβαιο ότι ο Αλεβισμός ότι θα αποτελέσει ένα νέο όχημα του τουρκικού επεκτατισμού με νέα κέντρα που θα λειτουργούν είτε συμπληρωματικά είτε παράλληλα προς το τουρκικό προξενείο της Κομοτηνής.

Συγγραφέας: Στέφανος Μάρκου

Απόφοιτος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ, με Μεταπτυχιακό στην Οθωμανική Ιστορία από το Πανεπιστήμιο του Guelph στον Καναδά και υποψήφιος διδάκτορας Οθωμανικής Ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ.