Η αλαζονική Τουρκία απομονώνεται στη Νοτιανατολική Μεσόγειο. Η επόμενη μέρα της τριμερής Διάσκεψης του Καίρου

Σε τροχιά σύγκρουσης φαίνεται να εισέρχεται η Τουρκία με το σύνολο των χωρών της νοτιοανατολικής Μεσογείου με αντικείμενο τους ενεργειακούς πόρους που κρύβονται στο υπέδαφος της εν λόγω θαλάσσιας περιοχής, αφού από την μία πλευρά η Ελλάδα, η Κύπρος και η Αίγυπτος προχωράνε στην οριοθέτηση της ΑΟΖ και σε ένα ουσιαστικά, οικονομικό και πολιτικό συνεταιρισμό και από την άλλη ο πρόεδρος της Τουρκίας Tayip Erdogan διαμηνύει ότι δεν πρόκειται να υποχωρήσει στο ζήτημα των κοιτασμάτων φυσικού αερίου της Κύπρου. Η ολική ανατροπή των σχεδίων της Τουρκίας στην Αίγυπτο με την επικράτηση του Στρατηγού Abdel Fattah al-Sisi έναντι του υποστηριζόμενου από την Τουρκία και το Κατάρ πρώην προέδρου Mohammed Morsi φαίνεται να έχει προκαλέσει ένα σοβαρό σοκ στην τουρκική διπλωματία, η οποία πλέον δεν καθορίζει πλέον τις εξελίξεις στην περιοχή αλλά έπεται αυτών.

Η επίσημη συνεργασία της Ελλάδας, της Κύπρου και της Αιγύπτου για τον καθορισμό των ορίων των ΑΟΖ των τριών κρατών, αποτέλεσμα μίας μακροχρόνιας διαδικασίας συζητήσεων και κοινού οράματος για την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής, θέτει την Άγκυρα στο περιθώριο παρουσιάζοντας την ως ένα αποσταθεροποιητικό παράγοντα για την περιοχή, αφού τα επιχειρήματα της τουρκικής διπλωματίας δεν βασίζονται στο διεθνές δίκαιο, αλλά στην υπέρτερη στρατιωτική ισχύ των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων στην περιοχή. Ουσιαστικά μέσα από την τριμερή συνεργασία Αθήνας-Λευκωσίας-Καίρου, η οποία βασίζεται όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο κοινό ανακοινωθέν στους ακόλουθους τέσσερις πυλώνες,

• -πολιτική συνεργασία μέσω του διπλωματικού συντονισμού των δράσεων πάντα με σεβασμό της διεθνούς νομιμότητας και του χάρτη των Ηνωμένων Εθνών
• -ανάληψη πρωτοβουλιών για το συμφέρον των χωρών και των λαών των τριών κρατών μέσω της ενίσχυσης συμπράξεων σε τομείς όπως η ενέργεια, ο τουρισμός, η ναυτιλία
• -διαμόρφωση κοινού μετώπου για την αντιμετώπιση των απειλών στην Ανατολική Μεσόγειο όπως η τρομοκρατία, η ξενοφοβία και ο θρησκευτικός φανατισμός
• -τη διαμόρφωση μίας εποικοδομητικής και επωφελούς συνεργασίας στην εύφλεκτη περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείο

θέτονται τα θεμέλια για μία ισότιμη, δίκαιη και κοινά επωφελή οικονομική και πολιτική συνεργασία, για το σύνολο των χωρών της περιοχής, αφού όπως δήλωσε ο Κύπριο πρόεδρος, κάθε χώρα που βρίσκεται στην νοτιοανατολική Μεσόγειο είναι ευπρόσδεκτη στο νέο συνεταιρισμό, εννοώντας φυσικά το Λίβανο και το Ισραήλ.

Όπως δήλωσε ο Έλληνας πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, στην διάσκεψη του Καίρου ετέθησαν τα θεμέλια για την δημιουργία ενός μετώπου “γεωπολιτικής σταθερότητας, ενεργειακής ασφάλειας, αντιμετώπισης της τρομοκρατίας και οικονομικής ανάπτυξης”.

Η αλαζονική, υπερφίαλη, ηγεμονική Τουρκία

Οι αρχές αυτού του νέου γεωπολιτικού οικοδομήματος έρχονται σε αντίθεση με την αλαζονική, υπερφίαλη, ηγεμονική αντίληψη της τουρκικής διπλωματικής και πολιτικής ελίτ, η οποία πιστεύει ότι μία ισχυρή στρατιωτικά Τουρκία θα πρέπει να είναι ο “Χωροφύλακας” και ρυθμιστής των πάντων στην περιοχή, αναλαμβάνοντας τον ρόλο του διαχειριστή της ενεργειακής ασφάλειας της διψασμένης για ενέργεια Ευρώπης.

Διότι αυτός είναι στην πραγματικότητα ο απώτερος στόχος της Τουρκίας δηλαδή να καταστεί στο άμεσο μέλλον σε βασικό ρυθμιστή της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης, αφού από το έδαφος της θα διέρχεται ο αγωγός που θα μεταφέρει μέσω Ελλάδας στην Ευρώπη το Αζέρικο φυσικό αέριο, από το έδαφος της διέρχεται ο αγωγός πετρελαίου Baku-Ceyhan και στην ίδια περιοχή καταλήγει ο αγωγός πετρελαίου από το Kirkuk του Κουρδικού Ιράκ. Η Άγκυρα θέλει να καταστεί σε στρατηγικό ενεργειακό και οικονομικό εταίρο της ΕΕ με δυνατότητα επιρροής των αποφάσεων που θα λαμβάνονται από αυτή, διαμέσω της “διακριτικής διαχείρισης” των εναλλακτικών εκτός της Ρωσίας και της βορείου Αφρικής ενεργειακών πηγών που θα μπορούσαν να καλύψουν τμήμα των αναγκών της Ευρώπης.

Επομένως η Άγκυρα δεν μπορεί να αφήσει ούτε το Ισραήλ, ούτε την Κύπρου ούτε καμία άλλη χώρα της περιοχής να καταστεί μία νέα αδέσμευτη εναλλακτική πηγή ενέργειας της ευρωπαϊκής αγοράς, χωρίς να υπάρχει η έμμεση εμπλοκή της Άγκυρας ως εγγυητή της ασφάλειας της διαδικασίας παραγωγής και μεταφοράς των ενεργειακών πόρων της νοτιοανατολικής Μεσογείου προς τις ευρωπαϊκές αγορές.

Άλλωστε σε αυτό αποσκοπούσε η στήριξη του Erdogan στον αγώνα της Hamas κατά του Ισραήλ για την άρση του αποκλεισμού της Λωρίδας της Γάζας, αλλά και στον πόλεμο χαμηλής έντασης που διεξάγεται αυτή την περίοδο μεταξύ του αιγυπτιακού Στρατού και των ισλαμιστών στην χερσόνησο του Σινά, αφού τόσο η ΑΟΖ της Γάζας, όσο και η ΑΟΖ ενός αυτόνομου Σινά ελεγχόμενου από τους ισλαμιστές, (βλ. Τουρκία) θα δημιουργούσε προβλήματα στον καθορισμό των ΑΟΖ της Αιγύπτου του Ισραήλ και της Κύπρου, διασπώντας τον ενιαίο αυτό θαλάσσιο χώρο. Την έμμεση παροχή υποστήριξης της Τουρκίας στους ισλαμιστές που δρουν στο Σινά επεσήμανε πρόσφατα σε διάγγελμα του προς τον αιγυπτιακό λαό, ο πρόεδρος Abdel Fattah al-Sisi χωρίς να αναφερθεί όμως ευθέως το όνομα της Τουρκίας, με αφορμή την αιματηρή τρομοκρατική επίθεση τζιχαντιστών στο Σινά όπου σκοτώθηκαν 33 Αιγύπτιοι στρατιώτες

Η Τουρκία γνωρίζει ότι η γεωγραφική της θέση προσδίδει σε αυτή την ιδιότητα της ενεργειακής γέφυρας Ανατολής-Δύσης και αυτό προσπαθεί να εκμεταλλευτεί με την ισχύ κυρίως των όπλων, τον εκφοβισμό, τις απειλές και την γνωστή στις ελληνικές και άλλες μυστικές υπηρεσίες αξιοποίηση υπονομευτικών δράσεων στο εσωτερικό των ανταγωνιστών γειτονικών της κρατών. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η Τουρκία διατηρεί από το 2007 την δαπανηρή μόνιμη στρατιωτική επιχείρηση «Ασπίδα του Αιγαίου και της Μεσογείου» (Aegean – Mediteranian Shield), αξιοποιώντας τις δυνατότητες της ναυτικής δύναμης κρούσης Barbaros (Barbaros Turkish Maritime Task Force) για την υλοποίηση της συγκεκριμένης πολιτικής της. Με πρόσχημα της προστασία των εμπορικών πλοίων από τρομοκρατικές επιθέσεις, την ασφάλεια των θαλάσσιων μεταφορών και την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου το τουρκικό Ναυτικό χρησιμοποιεί την τεράστια ισχύ που διαθέτει για να επιβάλει μέσω αυτόκλητων νηοψιών, όπως αυτή που πραγματοποίησε στα ανοικτά της Ραφήνας τον Μάιο του 2010 στο εμπορικό πλοίο «Αρχάγγελος» επικαλούμενο την NAVTEX101/10, στη διεθνή κοινότητα τον ρόλο του ως τον “Χωροφύλακα” και επιτηρητή του Αιγαίου και της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το τουρκικό Ναυτικό επιμένει να διατηρεί μία επιχειρησιακή οροφή 24 μεγάλων μονάδων επιφανείας και 14 υποβρυχίων, ενώ ενισχύσει σημαντικά τα εναέρια και επίγεια μέσα επιτήρησης του Αιγαίου και της νοτιοανατολικής Μεσογείου με 12 νέα αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας και περιπολιών (6 CN-235ASW/MPA, 6 ATR-72-600TMPA ASW/ASuW/MPA) καθώς και με επίγεια ραντάρ που μπορούν να εντοπίζουν στόχους πέρα από τον ορίζοντα (OTH). Υπό αυτή την οπτική, η τριμερή συμφωνία του Καίρου ουσιαστικά μεταφέρει το ζήτημα της αξιοποίησης των ενεργειακών πόρων της περιοχής σε ένα διαφορετικό επίπεδο, που η Τουρκία δεν μπορεί και δεν επιθυμεί να ακολουθήσει, αυτό της ισομερούς συνεργασίας των κρατών της νοτιοανατολικής Μεσογείου με βάση το σεβασμό και την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου.

Οι αιγυπτιακές ενοπλες δυνάμεις

Από την άλλη πλευρά όμως εάν η Τουρκία αποφασίσει να μην συνετιστεί και να μην συμπεριφερθεί ως ένα κανονικό κράτος που σέβεται την διεθνή νομιμότητα και επιλέξει την οδό της σύγκρουσης, τότε θα έχει να αντιμετωπίσει όχι ένα αδύναμο στρατιωτικά κράτος όπως την κυπριακή Δημοκρατία αλλά τις αιγυπτιακές Ένοπλες Δυνάμεις. Τόσο το αιγυπτιακό Ναυτικό, όσο και η Αεροπορία της αραβικής χώρας διαθέτουν τα επαρκή μέσα για την προβολή της στρατιωτικής ισχύος στην περιοχή. Τα τελευταία χρόνια το αιγυπτιακό Ναυτικό υλοποιεί ένα φιλόδοξο εξοπλιστικό πρόγραμμα το οποίο περιλαμβάνει την ναυπήγηση τεσσάρων φρεγατών GOWIND των 2500 τόνων έναντι 1 δισ ευρώ, την ναυπήγηση τεσσάρων υποβρυχίων Type 209/1400 με το πρώτο να παραδίνεται το 2016, ενώ έχει ήδη παραλάβει τέσσερις πυραυλακάτους Ambassador MkIII. Οι μονάδες αυτές θα αντικαταστήσουν ή θα συμπληρώσουν τέσσερις φρεγάτες τύπου O.H. Perry, δύο παλαιές φρεγάτες Knox, δυο κορβέτες κλάσης Descubierta και τέσσερα παλαιά σοβιετικά υποβρύχια κλάσης Improved Romeo. Επιπλέον η Αεροπορία της χώρας διαθέτει 18 Mirage 2000EM/BM 195 F-16C/D Block40/Block42, ενώ εκκρεμεί η παράδοση 20 αεροσκαφών F-16C/D Block52. Τα παραπάνω αεροσκάφη μαζί με 8 ιπτάμενα ραντάρ τύπου E-2C Hawkeye 2000 συγκροτούν μία ισχυρή αεροπορική δύναμη που θα μπορούσε να αναχαιτίσει οποιαδήποτε τουρκική πρόκληση στην περιοχή. Φυσικά δεν θα πρέπει να αμεληθεί και η ειδική σχέση που διαθέτει η Κύπρος με το Ισραήλ το οποίο διαθέτει την ισχυρότερη Αεροπορία στην περιοχή, εταιρεία του οποίου διαθέτει μερίδιο συμμετοχής στο κοίτασμα Αφροδίτη και επομένως μοιράζεται τις ίδιες ανησυχίες για την αναθεωρητική στάση της Τουρκίας στην νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Εν κατακλείδι ενώ η τριμερή συμφωνία δεν στρέφεται όπως αναφέρεται κατά της Τουρκίας και δεν επιδιώκεται η στρατιωτικοποίηση της κρίσης που προσπαθεί να προκαλέσει η Τουρκία, αποδοκιμάζει την προκλητική στάση της στην περιοχή και την καλεί να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο. Με απλά λόγια οι τρείς χώρες εκθέτουν στην διεθνή κοινότητα το αληθινό επιθετικό πρόσωπο της Άγκυρα, το κύρος της οποίας έχει πληγεί ήδη από την υποστήριξη που παρέχει στο ISIS και την καλούν να σταματήσει να είναι ο παρίας και η προβληματική χώρα της περιοχής αποδεχόμενη το διεθνές δίκαιο. Το ρίσκο από μία ένοπλη αντιπαράθεση για την Τουρκία στην νοτιοανατολική Μεσόγειο εκτιμάται ότι είναι μεγάλο ενδέχεται σε ένα θερμό επεισόδιο να ξεφύγει από κάθε έλεγχο και να εμπλακούν σε αυτό δυνάμεις από το Ισραήλ και την Αίγυπτο χώρες που έχουν κοινά συμφέροντα με την κυπριακή Δημοκρατία και δεν επιθυμούν την δυναμική παρουσία της Τουρκίας στην περιοχή.

Ελληνική διπλωματική επιτυχία

Η τριμερή συμφωνία αποτελεί μία από τις σημαντικότερες διπλωματικές επιτυχίες της Ελλάδας και της Κύπρου και ουσιαστικά ορίζει τους κανόνες του παιχνιδιού στην περιοχή αφού αργά ή γρήγορα εκτιμάται ότι σε αυτή θα προσχωρήσουν τόσο το Ισραήλ όσο και ο Λίβανος. Οι τέσσερις χώρες της περιοχής μαζί με την Ελλάδα γνωρίζουν ότι η νοτιοανατολική Μεσόγειος μπορεί να γίνει ο νέος εναλλακτικός τροφοδότης της Ευρώπης σε φυσικό αέριο. Μία τέτοια προοπτική θα συνέβαλε στην οικονομική ανόρθωση των χωρών αυτών παρέχοντας σημαντικό πλούτο στους λαούς της περιοχής συμπεριλαμβανομένων και των Παλαιστινίων υπό μία πιο συνεργάσιμη διοίκηση. Όπως ειναι γνωστό η σωστή διανομή του πλούτου στον πληθυσμό μίας χώρας συμβάλει πρωτίστως στην κοινωνική σταθερότητα, στην εξάλειψη των κοινωνικών και οικονομικών αδικιών και στην δημιουργία μίας κοινωνίας με προσδοκία για ένα καλύτερο μέλλον με όσο το δυνατό λιγότερες αντιπαραθέσεις και αφορμές για συγκρούσεις. Η κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της ΕΕ μίας σταθερής αγοράς που μπορεί να πληρώσει σε σκληρό συνάλλαγμα αποτελεί το στόχο των πέντε χωρών της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Αυτό το όραμα η Τουρκία επιθυμεί να το ακυρώσει επιβάλλοντας την παρουσία της με δυναμικό τρόπο διεκδικώντας το ρόλο του προστάτη και ρυθμιστή της διαχείρισης του πλούτου πέντε λαών. Αυτό οι λαοί της περιοχής δεν μπορούν να το αφήσουν να συμβεί διότι το φυσικό αέριο είναι ίσως η μόνη ευκαιρία τους για οικονομική ανάπτυξη ειρήνη σταθερότητα και πρόοδο, αλλιώς όλοι γνωρίζουν ότι η φτώχια είναι το καλύτερο “λίπασμα” για τη διαιώνιση των εσωτερικών ή μεταξύ κρατών γεγονός που οδηγεί στην παρακμή στην αποσταθεροποίηση και στην εύκολη χειραγώγηση λαών και κρατών από τρίτες δυνάμεις.