Με «αεροπλάνα και βαπόρια» προς τα «νέα μαλακά σύνορα» των Βαλκανίων;

Σύμφωνα με την τρέχουσα ειδησεογραφία, η τύχη της Εγνατίας Οδού είναι δεδομένη και σύντομα θα εκχωρηθεί σε ιδιώτη ή σε κάποιο επενδυτικό σχήμα για μεγάλο χρονικό διάστημα .

Όπως είναι γνωστό, ο αυτοκινητόδρομος εκτείνεται από την Ηγουμενίτσα του Νομού Θεσπρωτίας έως τους Κήπους του Νομού Έβρου και εξυπηρετεί τη Θεσπρωτία, τα Ιωάννινα, τα Γρεβενά, την Κοζάνη, την Ημαθία, τη Θεσσαλονίκη, την Καβάλα, την Ξάνθη και τη Ροδόπη.

Παράλληλα συνδέεται με τα σύνορα της Αλβανίας, των Σκοπίων, της Βουλγαρίας, της Τουρκίας μέσω εννέα κάθετων αξόνων ενώ διέρχεται από την Ηγουμενίτσα, τα Ιωάννινα, το Μέτσοβο, τα Γρεβενά, την Κοζάνη, τη Βέροια, τη Θεσσαλονίκη, την Καβάλα, την Ξάνθη, την Κομοτηνή και την Αλεξανδρούπολη.

Ο συνολικού μήκους 800 χιλιομέτρων αυτοκινητόδρομος συνδέεται με τα λιμάνια της Ηγουμενίτσας, της Θεσσαλονίκης, της Καβάλας και της Αλεξανδρούπολης καθώς και με τα αεροδρόμια των Ιωαννίνων, της Καστοριάς, της Κοζάνης, της Θεσσαλονίκης, της Καβάλας και της Αλεξανδρούπολης. Παράλληλα αποτελεί τη βασική οδό πρόσβασης για 30 τουριστικές περιοχές και τη βασική οδό σύνδεσης για τις βιομηχανικές περιοχές της Βορείου Ελλάδος.

Για τους αναγνώστες του Via Diplomacy, τόσο η θεωρία των «μαλακών συνόρων» όσο και οι «δρόμοι» που οδηγούν σε αυτά  αποτελούν «δεδομένη γνώση».

Εγκαίρως είχαμε ενημερώσει γιαατην δημιουργία νέων «πυρηνικών» οδικών, σιδηροδρομικών και ναυτιλιακών αξόνων μέσω των οποίων θα  προωθηθούν τα ΝΕΑ νευραλγικά δίκτυα μεταφορών της ΕΕ υπό την επιτροπεία του Βερολίνου. Να υπενθυμίσουμε ότι τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια (Θεσσαλονίκης, Κέρκυρας, Χανίων, Κεφαλονιάς, Ζακύνθου, Ακτίου, Καβάλας, Ρόδου, Κω, Σάμου, Μυτιλήνης, Μυκόνου, Σαντορίνης και Σκιάθου) θα παραδοθούν στη Fraport έως το τέλος του Φεβρουαρίου 2017.

Το μεγαλεπήβολο αυτό σχέδιο βρίσκεται σε εξέλιξη και τα συμβεβλημένα κράτη της λεγόμενης διάσκεψης Δυτικών Βαλκανίων έχουν έτσι αναλάβει την υποχρέωση να έχουν διεκπεραιώσει και ολοκληρώσει όλα τα κατασκευαστικά έργα, όλες τις σχετικές επενδύσεις με γνώμονα απαιτητικά τεχνικά κριτήρια των Βρυξελλών ως το 2030. Περίοδο κατά την οποία αναμένεται να έχει προχωρήσει σημαντικά η ενταξιακή διαδικασία κρατών ΕΕ.

Η διασύνδεση οδικών, σιδηροδρομικών, ακτοπλοϊκών και αεροπορικών συγκοινωνιών της ευρύτερης περιοχής των Δυτικών Βαλκανίων με αυτές της ΕΕ καθίσταται πλέον απαραίτητη καθώς πηγάζει, μεταξύ άλλων, και από το γεγονός πως η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των Δυτικών Βαλκανίων αφού από αυτήν περνάνε τα 2/3 του συνολικού εμπορίου της περιοχής. Οι εξαγωγές εμπορευμάτων της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια ως επί το πλείστον συμπεριλαμβάνουν μηχανήματα και εξοπλισμό μεταφορών (26,9%), υλικά και εμπορεύματα απαραίτητα στον τομέα μεταποίησης (22,3%), χημικά (15,2%) και καύσιμα (12,3%).

Το πρόσφατο ταξίδι του Έλληνα Πρωθυπουργού στο Βελιγράδι, πέρα από τα επαναλαμβανόμενα εθιμοτυπικά σχήματα, έκρυβε μία «έκπληξη»: την αναθέρμανση της ιδέας της κατασκευής πλωτού διαδρόμου που θα συνδέει το Βελιγράδι με τη Θεσσαλονίκη. Ο κ. Αλέξης  Τσίπρας τόνισε: «Ένα άλλο έργο που μπορεί να αλλάξει την γεωγραφία των Βαλκανίων, είναι και εκείνο της διασύνδεσης Βελιγραδίου-Θεσσαλονίκης μέσω των ποταμών Αξιού και Μόραβα» σημειώνοντας ότι θα διερευνηθεί αν το Πρόγραμμα Γιούνκερ θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει ένα τέτοιο σχέδιο.»

Πρόκειται για μια «προαιώνια ιδέα»  την οποία διδασκόμασταν στα μεταπτυχιακά πανεπιστημιακά έδρανα με μία σχετική συγκατάβαση και σκωπτική διάθεση.

Το συγκεκριμένο πλάνο, που είναι σαφώς μεγαλεπήβολο δεν είναι καινούργιο. Ήδη από την δεκαετία του 1970 υπήρχε σχετική μελέτη, ενώ τελευταία είχε συζητηθεί και το 2013 με την εκπόνηση τότε μελέτης σκοπιμότητας της κατασκευής της πλωτής οδού με τίτλο «Διώρυγα Μόραβα» από την κινεζική εταιρεία «China Gezhouba Group Corporation».

Σύμφωνα με τους Σέρβους εμπειρογνώμονες, για την υλοποίηση του έργου θα πρέπει να κατασκευασθούν μία νέα διώρυγα καθώς και ένα σύστημα φραγμάτων στη νότια Σερβία. Επίσης θα πρέπει να διαπλατυνθεί η κοίτη του Αξιού έως την εκβολή του στο Αιγαίο. Το κόστος υλοποίησης του σχεδίου, προϋπολογίζεται στα 12 δις δολάρια, ποσό αρκετά υψηλό αλλά όχι απαγορευτικό.

Η κατανόηση της «νέας γεωγραφίας» και των ανταγωνισμών που αναπτύσσονται θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα, στο προσεχές διάστημα, τη δυναμική που διαμορφώνει τις εσωτερικές κι εξωτερικές ισορροπίες πολιτικών οντοτήτων , κρατών και κρατικών σχηματισμών καθώς και το ρόλο των νέων πρωταγωνιστών του διεθνούς συστήματος.

(φωτογραφία από το  Golubac και τις Σιδηρές Πύλες του Δουνάβεως)