“Γερμανικών προδιαγραφών” υποδομές για τα Δυτ. Βαλκάνια

Σε πολιτική και οικονομική συμφωνία για τη δημιουργία ενός νευραλγικού, περιφερειακού, σύγχρονου οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου στα Δυτικά Βαλκάνια, που θα ενώνει τις πρωτεύουσες, τις μεγαλύτερες πόλεις, λιμάνια και αεροδρόμια της περιοχής με εκείνα των χωρών-μελών της ΕΕ κατέληξαν στις 21 Απριλίου 2015 στις Βρυξέλλες οι αρμόδιοι επίτροποι της ΕΕ και οι ηγέτες πέντε κρατών της περιοχής (Σερβία, Βοσνία – Ερζεγοβίνη, Μαυροβούνιο, ΠΓΔΜ, Αλβανία) και του προτεκτοράτου του Κοσσυφοπεδίου.

Η εξέλιξη δεν έρχεται ως κεραυνός εν αιθρία. Είναι ένα ακόμη στάδιο ενίσχυσης προηγούμενης συμφωνίας που είχε κλείσει στην προηγούμενη συνάντηση ανώτερων αξιωματούχων της ΕΕ, πέντε δυτικο-βαλκανικών κρατών και του Κοσσυφοπεδίου, στην πρωτεύουσα του προτεκτοράτου, Πρίστινα, στις 25 του περασμένου Μάρτη, της πρότερης, της 23ης Οκτώβρη του 2014, στο Βελιγράδι και της πρώτης του είδους που πραγματοποιήθηκε με επιμονή και παρέμβαση της Γερμανίας στις 28 Αυγούστου 2014 στο Βερολίνο, στο πλαίσιο περαιτέρω «ομαλοποίησης» σχέσεων μεταξύ χωρών που προέκυψαν από τη διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας.

Βασικός στόχος της συμφωνίας, που έγινε στο πλαίσιο της λεγόμενης συνόδου ΕΕ – Δυτικών Βαλκανίων, είναι να επιταχυνθεί η μεταφορά εμπορευμάτων και υπηρεσιών μέσα στην επόμενη 15ετία .

Η διασύνδεση οδικών, σιδηροδρομικών, ακτοπλοϊκών και αεροπορικών συγκοινωνιών της ευρύτερης περιοχής των Δυτικών Βαλκανίων με αυτές της ΕΕ καθίσταται πλέον απαραίτητη καθώς πηγάζει, μεταξύ άλλων, και από το γεγονός πως η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των Δυτικών Βαλκανίων αφού από αυτήν περνάνε τα 2/3 του συνολικού εμπορίου της περιοχής. Οι εξαγωγές εμπορευμάτων της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια ως επί το πλείστον συμπεριλαμβάνουν μηχανήματα και εξοπλισμό μεταφορών (26,9%), υλικά και εμπορεύματα απαραίτητα στον τομέα μεταποίησης (22,3%), χημικά (15,2%) και καύσιμα (12,3%).

Ειδικότερα, η συμφωνία που ανακοινώθηκε την Τρίτη στις Βρυξέλλες από τους πρωθυπουργούς των κρατών των Δυτικών Βαλκανίων, τον (Γερμανό) επίτροπο Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας και Διεύρυνσης Γιόχαν Χαν και την (Εσθονή) επίτροπο Μεταφορών Βιολέτα Μπουλκ χαρτογραφεί πλέον με περισσότερες λεπτομέρειες τους υπό κατασκευή νέους «πυρηνικούς» (όπως αποκαλούνται χαρακτηριστικά) οδικούς, σιδηροδρομικούς και ναυτιλιακούς άξονες και τα σημεία με τα οποία θα συνδεθούν με τα νευραλγικά δίκτυα μεταφορών της ΕΕ.

Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο προ ημερών ανακοινωθέν: «Η βελτίωση της συνδεσιμότητας εντός της περιοχής των Δυτικών Βαλκανίων και αυτών με την ΕΕ είναι παράγοντας-κλειδί για την επίτευξη οικονομικής ανάπτυξης και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας».

Με αυτόν τον τρόπο επιδιώκεται να εξασφαλιστεί η γεωπολιτική και οικονομική ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων στην «επιρροή» της ΕΕ, με δεδομένο ότι η περιοχή είναι πεδίο οξύτατων ανταγωνισμών μεταξύ ΕΕ (Γερμανία κυρίως), ΗΠΑ και Ρωσίας.

Εχει αποφασιστεί να χρηματοδοτηθούν από τις Βρυξέλλες συνολικά με ένα δισεκατομμύριο ευρώ τα επόμενα τρία-τέσσερα χρόνια, που είναι από τα λιμνάζοντα κεφάλαια, λόγω της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης, που αναζητούν κερδοφόρες επενδύσεις.

Τα συμβεβλημένα κράτη της λεγόμενης διάσκεψης Δυτικών Βαλκανίων έχουν έτσι αναλάβει την υποχρέωση να έχουν διεκπεραιώσει και ολοκληρώσει όλα τα κατασκευαστικά έργα, όλες τις σχετικές επενδύσεις με γνώμονα απαιτητικά τεχνικά κριτήρια των Βρυξελλών ως το 2030. Περίοδο κατά την οποία αναμένεται να έχει προχωρήσει σημαντικά η ενταξιακή διαδικασία κρατών ΕΕ.

Η επέκταση των στρατηγικών διαδρόμων στα σιδηροδρομικά δίκτυα της περιοχής επιδιώκει επίσης, ανάλογα, τη διασύνδεση σημαντικών περιοχών μεταξύ κρατών των Δυτικών Βαλκανίων με σιδηροδρομικούς άξονες της ΕΕ από Σερβία ως τα σύνορα με Ουγγαρία, Βοσνία – Ερζεγοβίνη, ΠΓΔΜ, Μαυροβούνιο, Κοσσυφοπέδιο, Αλβανία ως τα σύνορα με Ελλάδα.

Η επέκταση των υδάτινων «δικτύων» και η σύνδεσή τους με αυτά της ΕΕ ομοίως συμπεριλαμβάνει τον ακτοπλοϊκό Διάδρομο VII στο Δούναβη, στους ποταμούς Σάβα και Τίσα, έργα στα θαλάσσια λιμάνια του Δυρραχίου (Αλβανία) και του Μπαρ (Μαυροβούνιο). Τέλος, το δυτικο-βαλκανικό δίκτυο διευρύνεται και με τον εκσυγχρονισμό και τη διασύνδεση αεροδρομίων σε Τίρανα, Σεράγεβο, Πρίστινα, Ποντγκόριτσα, Σκόπια και Βελιγράδι.

Το υπό κατασκευή οδικό δίκτυο μεταφορών στα Δυτικά Βαλκάνια συμπεριλαμβάνει:

• Το Διάδρομο Vc που θα συνδέσει το Μποσάνσκι Σάμακ της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης με το Μπομπότζ, το Σεράγεβο, το Μόσταρ και την περιοχή Bijaca κοντά στα σύνορα με την Κροατία.
• Το Διάδρομο VIII (Οκτώ) που θα συνδέει τον άξονα Τίρανα – Ελμπασάν της Αλβανίας με τη Στρούγκα, το Τέτοβο και τα Σκόπια της ΠΓΔΜ, μέχρι την περιοχή Ντέβε Μπαΐρ στα σύνορα με τη Βουλγαρία.
• Τμήμα του διαδρόμου Χ (Δέκα) που θα συνδέει την περιοχή Μπάτροβτσι στα κροατικά σύνορα με το Βελιγράδι, το Νις της Σερβίας, τα Σκόπια της ΠΓΔΜ και την Μπογκορόντιτσα στα σύνορα με την Ελλάδα.
• Τμήματα των διαδρόμων Xb, Xc, και των Αξόνων (Routes) 1 έως 7 που θα συνδέουν περιοχές της Σερβίας με μεθοριακές περιοχές της Ουγγαρίας, περιοχές του Μαυροβουνίου με το Φιέρ, το Δυρράχιο και το Τεπελένι της Αλβανίας, περιοχές της Σερβίας με το Κοσσυφοπέδιο και την Αλβανία.

Οι πολιτικές προεκτάσεις της παραπάνω συμφωνίας πρέπει να ερμηνευθούν ως συνέχεια της «Berlin process» που ξεκίνησε το περασμένο έτος και έφερε τους πολιτικούς ηγέτες των κρατών στο ίδιο τραπέζι. Η πρωτοβουλία του Βερολίνου δημιούργησε την κατάλληλη ατμόσφαιρα και τις προϋποθέσεις για να γεφυρώσουν τις διαφορές τους. Τα κοινά έργα το κεντρικό δίκτυο διασύνδεσης αποτελούν από έναν ενοποιητικό παράγοντα διότι τους φέρνει σε επαφή για κοινό όφελος.

Εκτιμάται , επίσης, ότι μέσα από αυτή τη διαδικασία το Βερολίνο θα επιδιώξει να εξομαλύνει και μία σειρά διμερών διαφωνιών στις προβληματικές σχέσεις γειτνίασης των Δυτ. Βαλκανίων.

Ως πιο χαρακτηριστική εντοπίζεται η περίπτωση των αλβανοσερβικών σχέσεων. Κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής για τα Βαλκάνια που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες και διοργανώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο Έντι Ράμα συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς. Οι δύο πρωθυπουργοί εξέφρασαν την πλήρη υποστήριξή τους για το έργο του αυτοκινητοδρόμου Νις-Πρίστινα-Δυρράχιο, της σιδηροδρομικής γραμμής που θα συνδέει το Βελιγράδι με τη Βουδαπέστη και την Ιόνια-Αδριατική οδό που θα συνδέει την Ελλάδα με την Αλβανία το Μαυροβούνιο και την Κροατία.Ο κ. Ράμα τόνισε ότι οι σχέσεις Αλβανίας-Σερβίας είναι πολύ σημαντικές για τη σταθερότητα και την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη στα Βαλκάνια και την Ευρώπη.